به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، سید محمد حسینی رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی و وزیر پیشین ارشاد در نشست تخصصی «عدالت اجتماعی از نظریه تا عمل» که به همت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و با همکاری دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم برگزار شد، پیرامون بحث عدالت فرهنگی در حکومت اسلامی گفت: به تعبیر استاد شهید مطهری؛ عدالت مبنای جهان‌بینی و فلسفه اجتماعی جامعه اسلامی و معیار و مقیاس اسلام است و به تعبیر امام علی (ع) عدالت ناموس بزرگ اسلام است و هم در نظام هستی و هم در روابط انسانی باید این مسئله در نظر گرفته شود.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با ذکر برخی آیات و روایات که در رابطه با عدالت وجود دارد، تأکید کرد: ارزش ذاتی عدالت مهم است که باید به آن توجه شود یعنی در اموری مثل، عرف، قانون، قرارداد و همه این‌ها معیار سنجش عدالت است و اگر با عدالت مطابقت داشتند مشروعیت دارند وگرنه مشروعیت ندارند.
دبیر کل کانون دانشگاهیان با بیان اینکه اعتبار عدالت از فطرت و عقل سرچشمه می‌گیرد، یادآور شد: جامعه‌ای که بی‌تبعیض و بدون فاصله طبقاتی باشد، می‌تواند رستگار شود و رضایت عمومی هم در بحث عدالت اجتماعی است و برعکس آن اگر تبعیض در جامعه باشد در رفتار، اخلاق و حتی در افکار و عقاید و باورهای مردم تأثیر منفی دارد.
عدالت زمینه‌ساز رشد و تکامل جامعه است
حسینی تصریح کرد: عدالت زمینه‌ساز رشد و تکامل جامعه خواهد بود و بی‌عدالتی موجب فساد، ارتجاع، واپس‌گرایی، عقب‌گرد و سقوط و مرگ جامعه می‌شود.
وزیر پیشین ارشاد با اشاره به تعاریف برخی اندیشمندان دنیا درباره عدالت، اظهار کرد: برقراری عدالت تأثیرات بسیاری دارد و در روایت هم آمده که یک روز جستجوی عدالت از شصت سال عبادت بالاتر است. به خاطر تأثیراتی که در اجتماع دارد.
حسینی تأکید کرد: مساوات و رفع ظلم و تبعیض، رعایت حقوق انسانی و حقوق قانونی و بعد هم رعایت شایستگی‌ها و بایستگی‌ها سه معنایی است که در رابطه با عدالت می‌توان برشمرد. اگر عدالت بخواهد در این ۳ معنا تحقق پیدا کند نیازمند همراهی دولت و ملت است، یعنی یک مسئله دو طرفه است و یک طرفه نمی‌شود عدالت را برقرار کرد.
وظیفه حکومت وضع قوانین عادلانه است
وی اظهار کرد: وظیفه حکومت وضع قوانین عادلانه است و البته تنها وضع قانون کافی نیست و قانون نیازمند اجراست و برای اجرای قوانین، دولت باید حمایت کند و قوانینی که وضع می‌شود ضمانت اجرا داشته باشد تا عدالتی که می‌خواهیم تحقق پیدا کند.
حسینی تأکید کرد: روی دیگر سکه مردم هستند که باید اراده و مشارکت داشته باشند و پذیرای عدالت باشند. اینکه صرفاً بگوییم عدالت را دوست داریم کافی نیست در اجرا است که برخی‌ها مقاومت و مخالفت می‌کنند و عدالت را برنمی‌تابند.
بیشتر بخوانید:
اهداف کلان فرهنگی در دولت آینده پیگیری شود
«مسئله‌محوری» از اولویت‌های اساتید انقلابی است
این استاد دانشگاه گفت: گفتمان عدالت‌خواهی باید حاکم باشد و همه کمک کنند که این امر تحقق پیدا کند و اگر مردم بخواهند انتخاب کنند باید کسی را انتخاب کنند که عدالت‌گرا باشد.
هویت جامعه برخاسته از فرهنگ جامعه است
وی درباره بحث عدالت در حوزه فرهنگ هم گفت: هویت جامعه برخاسته از فرهنگ جامعه است و به تعبیر استاد مطهری هویت یک ملت این فرهنگی است که در جانش ریشه دوانیده است. شخصیت انسان به باورها و ارزش‌های پذیرفته شده از او بستگی دارد، یعنی شخصیت ما به فرهنگ ما بستگی دارد.
وی ادامه داد: یک ویژگی دیگر فرهنگ این است که آموختنی، فراگرفتنی و اکتسابی است و انسان می‌تواند آن را کسب کند. فرهنگ انسان‌ها را در کنار هم قرار می‌دهد، برنامه‌های فرهنگی، اجتماعات، مراسم، آیین‌ها، آداب و رسوم به همبستگی اجتماعی و وحدت جامعه کمک می‌کند.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی خاطرنشان کرد: نکته دیگر این است که فرهنگ، جامعه سازی می‌کند، قهرمانان و الگوهای برتر را مطرح می‌کند، فرهنگ جنبه پیش برندگی دارد و زمینه‌ساز توسعه در حوزه‌های دیگر است. البته فرهنگی که خود منحط و تحقیرکننده نباشد. فرهنگی که بالنده و شکوفا باشد و فرهنگ پویا باشد.
حسینی افزود: اگر فرهنگ ایستایی داشته باشد این رکود و ایستایی موجب سقوط و مرگ آن فرهنگ می‌شود لذا باید دائماً در حال رشد و پویایی باشد.
وی اظهار داشت: فرهنگ یک ارزش مستقل دارد و خیلی‌ها بر این باور هستند که باید عدالت فرهنگی را بر عدالت سیاسی و عدالت اقتصادی مقدم بدانیم چون فرهنگ با باور سرکار دارد و باور منشأ تحول است لذا باید از فرهنگ اصیل صیانت کرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: فرهنگ به تصویرسازی و تصویرپردازی کمک می‌کند، به تصویرسازی از داشته‌ها، گذشته و آینده و اگر ملتی آینده را برای خود از تصویرسازی نکند محکوم به شکست است و اگر یک آینده روشن را برای خود از تصویر کند باعث کنش و فعالیت می‌شود.
وزیر پیشین ارشاد اضافه کرد: اگر عدالت را به معنای برابری همه در مقابل قانون بدانیم ما در بحث فرهنگ نیاز به تدوین قوانین و مقررات داریم، البته یکسری مقررات وجود دارد اما جامع و کامل نیست و پراکندگی وجود دارد و نیاز به یک بازنگری است تا حق افراد ضایع نشود و طوری نباشد که یک عده نورچشمی از رانت برخوردار باشند. اگر قرار است حمایتی انجام شود باید بر اساس قوانین و ضوابطی باشد نه بر اساس میل و سلیقه افراد.
وی با اشاره به سطوح مختلف فرهنگ و بحث عدالت در هر کدام از سطوح گفت: برخی از مسئولان می‌گویند نمی‌شود به زور مردم را به بهشت فرستاد که این گفته درست نیست، زیرا اراده حاکم، مدیر، مسئول و کارگزار در جامعه اسلامی باید این باشد که شرایط و مسیر هدایت را هموار کند.
دبیر کل کانون دانشگاهیان ایران اسلامی اضافه کرد: در گذشته بحث توسعه فرهنگی مطرح بود این مسئله هم شاید به عدالت فرهنگی کمک کند یعنی وقتی شما امکانات را در مناطق مختلف توسعه دهید دیگران نیز می‌توانند در فعالیت‌های فرهنگی مشارکت کنند و یکی از مسائل در عدالت فرهنگی دسترسی همگان به امکانات و محصولات فرهنگی است، پس باید امکاناتی فراهم باشد که استفاده‌کنندگان و تولیدکنندگان هر دو از آن استفاده کنند.
یکی از شاخه‌های عدالت فرهنگی، عدالت آموزشی است
حسینی یادآور شد: یکی از شاخه‌های عدالت فرهنگی عدالت آموزشی است و باید در این بخش عدالت برقرار باشد و همگان بتوانند از امکانات آموزشی حوزه فرهنگی بهره ببرند.
وی افزود: نکته دیگر عدالت فرهنگی در بحث اقوام و اقشار مختلف است، در ایران اقوام گوناگونی داریم که نباید در این حوزه هم تبعیض وجود داشته باشد، در هر منطقه آداب و رسومی داریم که می‌توانند در مقابل تهاجم فرهنگی قرار گیرند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: البته کسی آداب و رسوم خرافی را تأیید نمی‌کند اما آداب و رسومی که درست است باید مورد حمایت قرار گیرد. البته تا جایی که منجر به از هم گسیختگی و از هم پاشیدگی کشور نشود، مثلاً زبان فارسی باید حمایت شود اما نه به این معنا که بخواهیم گویش‌ها و لهجه‌ها را از گردونه خارج کنیم و باید یک توازن و تعادل در نظر گرفته شد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: نکته دیگر در بحث عدالت فرهنگی این است که ما سراسر کشور را ببینیم و همه امکانات فرهنگی و هنری فقط در شهرهای بزرگ نباشد و امکانات را در همه کشور توزیع کنیم.
وی افزود: گاهی اوقات علایق سیاسی در برخی دولت‌ها باعث می‌شود که آن‌ها از برخی چهره‌ها و سلبریتی‌ها حمایت کنند و از جوانان با استعداد که توانایی حضور در عرصه را دارند حمایت نشود. متأسفانه گاهی برخی‌ها برای اینکه بازدهی زودهنگام داشته باشند و در مسائلی مثل انتخابات نتیجه بگیرند از برخی چهره‌های معروف و سلبریتی‌ها حمایت می‌کنند، متأسفانه این افراد و چهره‌ها زیاده‌خواه هستند و هر چه هم به آن‌ها داده می‌شود، قانع نمی‌شوند.
اگر در جامعه تبعیض باشد، محرومان آزرده می‌شوند
رئیس دانشگاه مذاهب گفت: اگر در جامعه تبعیض باشد، محرومان آزرده می‌شوند و یک عده مرفهان بی‌درد می‌شوند که دنبال ریخت و پاش و تجمل هستند و جامعه تعادل و توازن خودش را از دست می‌دهد. اگر از عدالت فرهنگی سخن می‌گوییم به معنای این نیست که بخواهیم از فرهنگ منحط حمایت کنیم و حتماً باید از جریان‌هایی که به‌حق و در جبهه نور هستند حمایت شود.
وی اظهار کرد: در بحث فرهنگ حتماً باید با فرهنگ مهاجم مرزبندی داشته باشیم و در اینجا سازش و تسلیم معنایی ندارد و در اجرای ارزش‌های فرهنگی و تحقق آن نیاز به مدیریت قاطعانه است و اجرای این مهم با سازش و کوتاه آمدن و تسلیم میسر نخواهد بود.
رئیس دانشگاه مذاهب در ادامه در پاسخ به سؤال یکی از اساتید با اشاره به نقش فرهنگ در حوزه‌های مختلف گفت: متأسفانه گاهی به خاطر مسائل سیاسی با برخی برنامه‌های خوب فرهنگی مخالفت می‌شود و پیامدهای مثبت این برنامه‌ها دیده نمی‌شود.
باید به مسئله فرهنگ بیش از پیش توجه شود
این استاد دانشگاه تأکید کرد: فرهنگ همیشه باید جایگاه خودش را داشته باشد و باید به مسئله فرهنگ بیش از پیش توجه شود.
حسینی درباره سؤال دیگری افزود: متأسفانه برخی مدیران به مسائلی که مغایر با فرهنگ اسلامی است بها می‌دهند و فرهنگ سکولار را در جامعه ترویج می‌کنند، مقام معظم رهبری بارها در این رابطه هشدار داده‌اند اما متأسفانه توجهی نشده است.
وی گفت: خلأهایی در حوزه فرهنگ وجود دارد که باید آن‌ها را پر کرد، برای مثال می‌بینیم در حوزه سینمایی به مسائلی مانند حوزه مقاومت و مسائلی مانند بحث فلسطین لبنان و تاریخ اسلام به خوبی توجه نشده و در این مسائل کم‌کاری شده که باید این خلأ را جبران کرد.
وی با بیان اینکه هم عدالت و هم آزادی جز شعارهای انقلاب ما بوده اظهار کرد: قطعاً باید در محافل علمی و مجامع علمی این فرصت وجود داشته باشد که شبهات و ابهامات در بحث عدالت پاسخ داده شود و از سویی آزادی واقعی محدود نشود.
حسینی گفت: دامنه فرهنگ بسیار وسیع است ولی متأسفانه فرهنگ مظلوم واقع شده و انشالله در دولت سیزدهم عنایت خاصی به مسئله فرهنگ وجود داشته است و این‌گونه می‌توان بسیاری از مشکلات را حل کرد.
وی اظهار کرد: هم اکنون جامعه به خاطر کرونا با مشکلاتی مواجه شده است، نبود اجتماعات و تعاملات آسیب‌های روحی و روانی بسیاری را به جامعه وارد کرده و این فرهنگ و هنر است که می‌تواند کمک کند.
دبیر کل کانون دانشگاهیان ایران اسلامی اظهار کرد: انشالله با عنایتی که رئیس‌جمهور منتخب به مسئله فرهنگ دارد شاهد بالندگی و تعالی در این حوزه خواهیم بود و نیروهای کارآمد هم در کشور که بتوانند در این حوزه نقش‌آفرینی کنند کم نیستند.
انتهای پیام/۴۰۴۰/