به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آگاه، 27 آذرماه به واسطه شهادت، آیت‌الله دکتر محمد مفتح، یکی از شخصیت‌های برجسته‌ که نقش محوری در جریان وحدت حوزه و دانشگاه ایفا کرد، در تقویم کشورمان به نام روز وحدت حوزه و دانشگاه نامگذاری شده است.

آیت‌الله دکتر محمد مفتح  از اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران یکی از شخصیت‌های برجسته‌ای بود که نقشی محوری در جریان وحدت حوزه و دانشگاه ایفا کرد. وی در دانشگاه و حوزه تدریس می‌کرد و با این کار، به‌طور عملی پیگیر وحدت حوزه و دانشگاه بود. نقش کلیدی او در تقویت و ترویج ارتباطات و همکاری‌ها بین حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها موجب شد تا به یکی از سمبل‌های وحدت حوزه و دانشگاه تبدل شود.

در متون مختلف دینی و علمی، وحدت حوزه و دانشگاه را به معنای همکاری و تعامل سازنده این دو نهاد علمی  یعنی حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها می‌دانند. این مفهوم با هدف همگرایی و هماهنگی بین علوم دینی و علوم مدرن مطرح شده است.

در طول تاریخ کشورمان، تلاش‌های زیادی برای ایجاد این وحدت صورت گرفته که ایجاد زمینه‌هایی برای تبادلات علمی و فکری  و فراهم کردن فضاهایی که در آن علما و اساتید دانشگاهی بتوانند از دانش و تجربیات هم بهره‌مند شوند از این دست اقدامات بوده است.

برگزاری همایش‌ها و کارگاه‌هایی با هدف ایجاد فرصت‌ برای برگزاری نشست‌ها و همایش‌های مشترک مدرسین دو مجموعه، تدوین دروس مشترک که شامل ترکیبی از علوم دینی و دانشگاهی بوده و  پژوهش‌های میان‌رشته‌ای که تشویق به مطالعات و تحقیقات مشترک حوزه‌های مختلف علمی را پوشش می‌دهد در کنار احترام و درک متقابل و ترویج دیدگاه‌هایی که به‌جای تضاد و اختلاف، بر هم‌افزایی و همکاری این دو نهاد تاکید می‌کند از دیگر اقدامات قابل توجه در این زمینه بوده است.

همزمان با سالروز وحدت حوزه و دانشگاه و با توجه به وظایف و اقدامات نهاد مقام معظم رهبری در این زمینه در گفت‌وگویی با «حجت‌ الاسلام محمد دادسرشت، مدیر حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان و دبیر دبیرخانه وحدت حوزه و دانشگاه در نهاد رهبری»، دلیل نیاز به وحدت حوزه و دانشگاه در جامعه امروزی و اقدامات صورت گرفته در این بخش را جویا شدیم.

حجت‌ الاسلام محمد دادسرشت، درباره اهمیت و دلیل وحدت حوزه و دانشگاه اظهار داشت: خوانش‌های مختلفی از وحدت حوزه و دانشگاه در کشور وجود دارد. چون مقام معظم رهبری به نوعی مبدع و سردمدار این مسئله در کشور هستند بر اساس مبتنی بر فرمایشات ایشان نکاتی را بیان می‌کنم.

*چرا دنبال وحدت حوزه و دانشگاه هستیم؟

وی با بیان اینکه در ابتدا باید بدانیم کارکرد این دو دستگاه علمی در کشور چیست و چه داشته‌هایی دارند، یادآور شد: قطعا این دو نهاد با هم‌افزایی یکدیگر، تولیدات بهتری برای پاسخگویی به نیازهای کشور خواهند داشت. 

 دبیر دبیرخانه وحدت حوزه و دانشگاه در نهاد رهبری  با اشاره به داشته‌های حوزه و دانشگاه تصریح کرد: در زمینه متد و مدل آموزشی حوزه، تفاوت‌هایی با دانشگاه دارد. در زمینه سیر و قالبهای آموزشی نظیر تقریرنویسی، مباحثه‌کردن، نقد و بررسی و چگونگی گذراندن سرفصل‌های آموزشی و به طور کلی نحوه و مدل رشد، حوزه تفاوت‌هایی با دانشگاه دارد. حوزه  در این بخش، انباشتهایی دارد که می‌تواند در پیشبرد آموزشی امروز ما کمک‌کننده باشد که برخی از این موارد در سطح دانشگاه در حال ترویج است.

وی افزود: حوزه، منبع و متولی فهم منابع دینی است. این منابع سرشار از مطالب و معارفی‌اند که پاسخ بسیاری از نیازهای بشری را می‌دهند و دسترسی به آنها در دانشگاه کمتر به چشم می‌خورد. بر اساس همین منابع غنی موضوعات متنوعی که در عالم غرب کمتر به آنها پرداخته شده در ادبیات دینی ما مطرح می‌شود. به عنوان مثال  در حوزه روانشناسی، در خصوص داشته‌های انسانی مثل حیا بحثی وجود ندارد ولی در متون دینی به این مسئله به عنوان یک ویژگی و خصیصه انسانی پرداخته می‌شود. ما در ادبیات غرب یا علم متداول، درباره موضوعاتی از این دست بحث نمی‌کنیم در حالیکه انسان‌ها این ویژگی را دارند و نیازمند اطلاعاتی درباره آن هستند که در حوزه علمیه و متون دینی در دسترس است.

*داشته‌های حوزه و دانشگاه

دادسرشت با اشاره به دیگر داشته‌های حوزه‌های علمیه تاکید کرد: در حوزه‌‌های علمیه تمرکز بر پرورش افراد بر اساس سیر، سلوک، تهذیب و رشد اخلاقی است. نه اینکه دانشگاهها مراکز بی‌سوادی و بداخلاقی‌اند ولی در سیر علمی دانشگاه‌ها، این موضوع کمتر دیده می‌شود که فضای اخلاقی و سلوک اصل باشد یا اینکه افراد برای رسیدن به کمالات اخلاقی به دانشگاه روند ولی بسیاری از کسانی که به حوزه می‌روند به دنبال دستیابی به این موضوعات هستند.

مدیر حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان در ادامه به داشته‌‌های دانشگاه اشاره کرد و گفت:کف میدان جامعه در دستان دانشگاه است. بخشی که نیازهای اصیل یک جامعه را شناسایی و تشخیص می‌دهد، دانشگاه است. بسیاری از روش‌های مدرن امروزی در حوزه‌های مختلف علوم، در دست دانشگاهیان است. تقسیم‌بندی و شاخه‌بندی علوم در دنیای امروز در اختیار دانشگاه است. آزمایشگاهها و به طور کلی دارایی‌های دانشگاه، بسیار غنی‌ است و لذا در اختیار داشتن مسیر رشد علمی از داشته‌‌های دانشگاست. در این شرایط اگر این دو نهاد و دستگاه با هم، هم‌افزایی داشته باشند پاسخگویی بهتری به نیازهای جامعه خواهند داشت.

وی با اشاره به اینکه هم‌افزایی این دو نهاد به رشد علمی منجر می‌شود،گفت: موضوعات نوینی وجود دارد که از یک طرف در دست دانشگاه و از طرف دیگر پاسخگویی بخشی از آنها در منابع دینی  و حوزه است. برخی از موضوعاتی که می‌تواند شاخه‌های علم در دانشگاه را رشد دهد در دست حوزویان است. از یک طرف رشد و تربیت اخلاقی که یک بال توسعه است در دست حوزویان بوده و از طرف دیگر روش‌های نوین در دست دانشگاهیان است که قطعا با هم‌افزایی این دو نهاد پاسخ بهتری به نیازهای جامعه داده می‌شود و رشد بهتری ایجاد خواهد شد.

دادسرشت  در ادامه خاطرنشان کرد: از این باب وحدت حوزه و دانشگاه از مهمترین اموری است که دستگاه‌های علمی می‌توانند به آن توجه کنند. امروزه حتی در کل دنیا حکمرانی را نه تنها بر اساس نگاه میان رشته‌ای به علوم بلکه هم افزایی رشته‌ها می‌دانند. در علم مدرن غرب هم دنبال ایجاد چنین هم‌افزایی هستند که البته ما حدود سی و 40 سال قبل به آن رسیده بودیم.

*دلیل پیوند نخوردن حوزه و دانشگاه طی سال‌های گذشته

وی با اشاره به دلایل پیوند نخوردن حوزه و دانشگاه طی سال‌های گذشته تصریح کرد: متاسفانه خوانش‌های غلط از وحدت حوزه و دانشگاه در سال‌های گذشته در این زمینه بی‌تاثیر نبود. خوانش‌هایی از این قبیل که می‌خواهند دانشگاه را تعطیل کنند و به زمان اکابر و مکتب‌خانه ببرند و یا اینکه حوزویان بگویند می‌خواهند شیوه‌های غلط دانشگاه را در حوزه ترویج کنند، باعث شده در برهه‌هایی از این هم‌افزایی دور بیفیتم.‌ایجاد یک خوانش دقیق و هدفمند می‌تواند ما را به این هم‌افزایی برساند و اهالی حوزه و دانشگاه را پای یک میز بنشاند که به نتیجه رسند.

دادسرشت با اشاره به میزان تحقق یافتن این پیوند گفت: اگر به قله‌های کمالی که در این رابطه مد نظر است توجه کنیم  نمره بالایی به این مسئله نمی‌توان داد ولی اگر به آنچه که با همه ظرفیت‌ها اتفاق افتاده توجه کنیم، نمره بالایی می‌توان داد. برخی فکر می‌کنند باید اتفاق خارق‌العاده‌ای در این زمینه رخ دهد در حالیکه با توجه به برخی داده‌ها می‌توان این روند را بررسی کرد.

*انتشار 2 هزار کتاب از سوی حوزه و دانشگاه با موضوع علم دینی

وی گفت: طبق یافته‌ها حدود 2 هزار کتاب در موضوعات علم دینی از سوی دانشگاه و حوزه بعد از انقلاب برای پاسخگویی به نیازها نگارش شده که عدد قابل توجهی است. هر چند شاید 2 هزار کتاب در عالم علم عدد زیادی نباشد ولی ما حدود 20 سال است که نهضت نرم‌افزاری را دنبال ‌کرده‌ایم و در این مدت انتشار حدود 2 هزار کتاب در این زمینه‌ها عدد قابل توجهی است.

دادسرشت حضور موسسات حوزوی و دانشگاهی با رویکرد دینی را از دیگر دستاوردها در این بخش دانست و افزود: طی این سال‌ها موسسات حوزوی و دانشگاهی زیادی نظیر دانشگاه قرآن و حدیث، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، دانشگاه امام صادق (ع)، دانشگاه علوم رضوی و موسسات و مراکز آموزش عالی زیادی که بر اساس این رویکرد کار علمی انجام می‌دهند ایجاد شده‌اند که می‌توان به آن اشاره کرد. در کنار این، راه‌اندازی جشنواره‌هایی مثل فارابی و علامه‌طباطبایی که در حوزه‌های بین رشته‌ای علم و دین آثار برتر را ارزیابی‌ می‌کنند، یا فعالیت و حضور  نشریات متنوعی در این بخش از جمله دستاوردهایی است که نباید آنها را نادیده گرفت.

اقدامات نهاد رهبری برای نزدیکی حوزه و دانشگاه

وی گفت: در حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان دبیرخانه وحدت حوزه و دانشگاه ایجاد شده است که سایت (( حودنو)) این مرکز به عنوان محل و بانک دستاوردهای حوزه و دانشگاه است که هر روز اطلاعات آن کاملتر از قبل می‌شود.

مدیر حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان با اشاره به اقدامات نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاهها به عنوان سردمدار این حرکت تاکید کرد: دفاتر نهاد رهبری در دانشگاهها در واقع، پایگاههای حوزه علمیه در دانشگاهها هستند و مسئولیت‌هایی در این زمینه دارند. مسئولین نهاد در این دفاتر خودشان نماد وحدت حوزه و دانشگاه هستند و معمولا هم در حوزه و هم در دانشگاه تدریس می‌کنند و به عنوان نماد حوزه در دانشگاه این وحدت را مصداق می‌دهند.

وی افزود: تدریس اساتید مختلف از حوزه در دانشگاه و استفاده از دانشگاهیان در امور مرتبط با دین هم از وظایف همکاران ما است که در تمام این سال‌ها انجام شده و مشغول فعالیت‌اند. دروس معارف که وظیفه آن، توسعه معارف دینی در مبانی اندیشه دانشجویان هم است تحت اشراف نهاد رهبری است و تربیت اساتید این بخش و  تامین متن و محتوی و پشتیبانی از اساتید در این زمینه از دیگر وظایف نهاد رهبری است. نهاد رهبری به عنوان سردمدار این امر، متناسب با سند دانشگاه اسلامی مشغول فعالیت‌ در این سالها بوده است.

دادسرشت در پایان گفت: بنابراین طی این سال‌ها نسبت به آنچه که باید در این بخش رخ دهد راه بلندی پیش روی ما قرار دارد ولی نباید آنچه را که تا به حال به آن رسیده‌ایم را نیز کم بشماریم که هم نا‌امیدی در پی خواهد داشت و هم از مظاهر ناشکری و ناسپاسی است.

انتهای خبر/106220/