در آستانه ماه رمضان نمونه‌هایی از انعکاس حلول این ماه مبارک در شعر فارسی را جمع‌آوری کرده‌ایم.
به گزارش خبرنگار حوزه دین و آیین گروه فرهنگ خبرگزاری آگاه، «رَمَضان»، یکی از اسماء الهی و نهمین ماه قمری است که گرفتن روزه در آن بر عموم مسلمانان
واجب است. در بین ماه‌های سال قمری، این ماه از قداست و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. قرآن کریم و برخی دیگر از کتاب‌های آسمانی در این ماه بر پیامبران
نازل شده‌اند. ماه مبارک رمضان نمادی از هویت دینی جامعه اسلامی محسوب می‌شود و تنها ماهی است که نامش در قرآن آورده شده؛ «شَهْرُ رَمَضانَ الذّی أُنزِلَ
فِیهِ القُرْآنُ هُدًی لِلنّاس...؛ ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن برای هدایت بشر نازل شده است.»
پیامبر اکرم(ص) در خطبه شعبانیه فضایلی را برای این ماه بر شمرده‌اند؛ از جمله این که مردم در آن ماه به مهمانی خدا دعوت شده‌اند. شب قدر در این ماه و بهتر
از هزار ماه است. احیا و نمازگزاردن در یک شب از شب‌های آن برابر با نماز هفتاد شب در ماه‌های دیگر است. ماهی که روزی بندگان مؤمن افزون می‌شود. پاداش
آن کسی که در این ماه مومنی را افطار دهد، برابر با آزادکردن بنده است. همچنین ایشان، این ماه را ماهی می‌دانند که اگر ارزش آن شناخته شود انسان آرزو
می‌کند تمام سال رمضان باشد؛ برطبق سخن پیامبر(ص)، ماه رمضان، ماه بسته‌شدن درهای جهنم، ماه گشوده‌شدن درهای بهشت و ماه به زنجیر کشیده شدن
شیاطین است. تاریخ شروع ماه رمضان مصادف است با یکشنبه ۱۴ فروردین‌ماه ۱۴۰۱ و پایان دوشنبه ۱۲ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ و عید سعید فطر یکم شوال ۱۴۴۳ هجری قمری خواهد بود.
شاعران ایرانی اشعار بسیاری را در مورد مناسبت‌های مذهبی نظیر ماه رمضان، نیمه شعبان، عید غدیر و... سروده‌اند. اگر همه دیوان‌های شعر پارسی را کنار هم
بگذاریم، شاید هیچ مضمونی در حیطه مذهب به اندازه روزه، ماه مبارک رمضان و دیگر مضامین مرتبط با آن «مثل لیالی قدر» مورد توجه شاعران قرار نگرفته
است. در این راستا نمونه‌هایی از حلول ماه مبارک رمضان در شعر فارسی را جمع‌آوری کرده‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
جلال‌الدین محمد بلخی معروف به مولانا، مولوی و رومی، شاعر پارسی‌گوی ایرانی است.در بین شعرا می‌توان مولانا را پدر رمضان‌ستایی خواند. در اشعار او ریزترین
و ظریف‌ترین جنبه‌های ماه مبارک تجلی کرده است. او هم در سلام رمضان شعرهای منحصر به فرد دارد و هم در وداع با رمضان سروده‌های شکوه‌مندی به یادگار گذاشته است.
*آمد ماه صیام سنجق سلطان رسید
دست بدار از طعام، مائده جان رسید
جان ز قطیعت برست، دست طبیعت ببست
قلب ضلالت شکست، لشکر ایمان رسید
روزه چو قربان ماست، زندگی جان ماست
تن همه قربان کنیم، جان چو به مهمان رسید
صبر چو ماهی است خوش، حکمت بارد از او
زانکه چنین ماه صبر، بود که قرآن رسید
*روزه گوید کرد تقوا از حلال / در حرامش دان که نبود اتصال
گفت پیغمبر رکوع است و سجود / بر در حق، کوفتن حلقه وجود
حلقه آن در هر آن کو می‌زند / بهر او دولت سری بیرون کند
چون قناعت را پیامبر گنج گفت / هر کسی را کی رسد گنج نهفت
حد خود بشناس و بر بالا مپر / تا نیفتی در نشیب شور و شر
جای روح پاک علیین بود / کرم باشد کش وطن سرگین بود
بهر مخمور خدا جام طهور / بهر این مرغان کور این آب شور
چون برهنه رفت پیش شاه فرد / شاهش از اوصاف قدسی جامه کرد
خلعتی پوشید از اوصاف شاه / بر پرید از چاه بر ایوان شاه
عاشقان عریان همی خواهند تن / پیش عنینان چه جامه چه بدن
روزه‌داران را بود آن نان و خوان / خرمگس را چه ابا چه دیگران
* آمد قدح روزه بشکست قدح‌ها را
تا منکر این عشرت، بی باده طرب بیند
دلا در روزه مهمان خدایی
طعام آسمانی را سزایی
در این مه چون در دوزخ ببندی
هزاران در ز جنت برگشایی
ابومحمّد مُشرف‌الدین مُصلِح بن عبدالله بن مشرّف متخلص به سعدی، شاعر و نویسنده پارسی‌گوی ایرانی است. ماه رمضان در شعر وی نیز جایگاه خاصی دارد.
نگاه سعدی به روزه‌داری و رمضان، نگاهی سیاسی، اجتماعی و انسانی است.
*به سرهنگ سلطان چنین گفت زن / که خیز ای مبارک در رزق زن
برو تا ز خوانت نصیبی دهند / که فرزندکانت نظر بر رهند
بگفتا بود مطبخ امروز سرد / که سلطان به شب نیت روزه کرد
زن از ناامیدی سر انداخت پیش / همی گفت با خود دل از فاقه ریش
که سلطان از این روزه‌گویی چه خواست / که افطار او عید طفلان ماست
خورنده که خیرش برآید ز دست / به از صائم الدهر دنیاپرست
مسلم کسی را بود روزه داشت / که درمانده‌ای را دهد نان چاشت
وگرنه چه لازم که سعیی بری / ز خود بازگیری و هم خود خوری؟
مسلم کسی را بود روزه داشت / که درمانده‌ای را دهد نان چاشت
نگفتم روزه بسیاری نپاید / ریاضت بگذرد سختی سر آید
پس از دشواری آسانی است ناچار / ولیکن آدمی را صبر باید
*برگ تحویل می‌کند رمضان / بار تودیع بر دل اخوان
یار نادیده سیر، زود برفت / دیر ننشست نازنین مهمان
ماه فرخنده، روی برپیچید / و علیک‌السلام یا رمضان
الوداع ای زمان طاعت و خیر / مجلس ذکر و محفل قرآن
مهر فرمان ایزدی بر لب / نفس در بند و دیو در زندان
تا دگر روزه با جهان آید / بس بگردد به گونه گونه جهان
کار جان پیش اهل دل سهل است / تو نگه دار جوهر ایمان
حافظ شیرازی شاعر غزل‌سرای قرن هشتم است؛ شاعری که صاحب نگاهی رندانه و دوپهلوست. وی خود را متدین می‌داند و با این نگاه به سمت مقدسات می‌رود،
نگاه او به مقدسات، نگاهی اصلاح جویانه است تا بتواند چهره اصیل و حقیقی دین را به زعم خود نشان دهد. در دیوان حافظ ، ۵ بار واژه «روزه»، ۳ بار «رمضان»، ۲ بار «صیام» و ۱ بار «روزه‌دار» آمده است.
*ای دل ار عشرت امروز به فردا فکنی
مایه نقد بقا را که ضمان خواهد شد
ماه شعبان منه از دست قدح کاین خورشید
از نظر تا شب عید رمضان خواهد شد
گل عزیز است غنیمت شمریدش صحبت
که به باغ آمد از این راه و از آن خواهد شد
*بیا که ترک فلک خوان روزه غارت کرد
هلال عید به دور قدح اشارت کرد
ثواب روزه و حج قبول آنکس برد
که خاک میکده عشق را زیارت کرد...
*روزه، یک سو شد و عید آمد و دل‌ها برخاست
می زخمخانه به جوش آمد و می باید خواست
توبه زهد فروشان گران جان بگذشت
وقت رندی و طرب کردن رندان پیداست...
*روزه هر چند که مهمان عزیز است ای دل
صحبتش موهبتی دان و شدن انعامی
نگاه ادیبانه به فیوضات عرفانی و معرفتی ماه مبارک رمضان تنها به شاعران قرون گذشته و شعر کلاسیک فارسی خلاصه نمی‌شود، بلکه در دوران جدید و در بین
شاعران معاصر هم ابیاتی زیبا و تاثیرگذار درباره حلول ماه مبارک رمضان وجود دارد. مرور این اشعار و نکته‌سنجی‌های زیبای شاعرانه را به فرصتی دیگر موکول می‌کنیم.
انتهای خبر/12902/