حامد بخشی در گفت‌وگو با آگاه با اشاره به سخنرانی رئیس‌جمهور در مشهد و تاکیدات وی بر لزوم برقراری عدالت، اظهار کرد: اگر عدالت را به معنای توزیع منابع ارزشمند در جامعه بر مبنا معیارهای مشروع اجتماعی بدانیم، آنگاه درمورد احساس عدالت یا عدالت ادراکی صحبت می‌کنیم و آنچه که سبب حس مثبت یا منفی مردم نسبت به حاکمیت می‌شود، نه عدالت عینی بلکه همان عدالت ادراکی است؛ یعنی افراد حس کنند منابع ارزشمند جامعه بر اساس معیارهای عدالت توزیع شده است. زمانی که از عدالت صحبت می‌کنیم باید معیارها و نگاه جامعه را مدنظر داشته باشیم. مسئله بعدی زمانی اتفاق می‌افتد که حکومت نمی‌تواند قدرت، ثروت و امتیاز را بر اساس قوائد یا معیارهای پذیرفته‌شده عدالت، توزیع کند.

وی با اشاره به نفوذ کانون‌های متعدد قدرت، اضافه کرد: زمانی که قدرت حکومت و نفوذ آن کاهش پیدا کند، تحت تاثیر گروه‌های نفوذ جانبی قرار گرفته و نفوذ این کانون‌ها سبب می‌شود که توزیع منابع بر اساس دسترسی‌پذیری به قدرت شکل گیرد که معمولا معیار شناخته‌شده مشروعی برای جامعه نیست.

این جامعه‌شناس با اشاره به ملزومات اجرای عدالت در جامعه، بیان کرد: در گام اول نیازمند این هستیم که حکومت توانایی توزیع منابع طبق معیارها و جداسازی خود از نفوذ کانون‌های جانبی قدرت را داشته باشد. زمانی این امر محقق می‌شود که کانون‌های فشار نتوانند از خلاها، سایه‌ها و مسیرهای مخفی از دید جامعه برای کسب مازاد منابع ارزشمند استفاده کنند. شفافیت یکی از عوامل جدی است که به این موضوع کمک خواهد کرد. حکومتی که بتواند شفافیت را در فرآیندهای خود نهادینه کند، به عدالت توزیعی در سطح جامعه نزدیک می‌شود.

بخشی ادامه داد: معیار بعدی برای برقراری عدالت در جامعه، قوانین است. قوانینی که به طور منظم مورد بازتعریف اجتماعی قرار می‌گیرند و مطابق معیارهای توزیع عدالت هستند، همچنان به طور منظم از جامعه مشروعیت کسب می‌کنند. خیلی از اوقات معیارهایی که زمانی نماد و نشانه عدالت بود، امروزه نماد رانت محسوب‌ می‌شود.

وی با بیان اینکه برقراری عدالت اجتماعی سبب مشروعیت نظام سیاسی خواهد شد، عنوان کرد: برقراری عدالت اجتماعی ارتباط مستقیم با مشروعیت نظام حاکم دارد، زیرا اصلی‌ترین وظیفه حکومت از نظر مردم برقراری عدالت در جامعه است. لذا زمانی که حکومت چه به دلیل انحراف از عدالت ادراکی و چه به لحاظ کاهش توان، از برقراری عدالت کوتاه می‌آید، مشروعیت نظام نیز به همان میزان کاهش پیدا می‌کند.

انتهای خبر/161229/