گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- علیرضا محمدی؛ حدود یک قرن از تأسیس دانشگاه‌ها در ایران می‌گذرد و این مراکز آموزشی در برهه‌های مختلف تا حدی توانسته‌اند به نقش خود عمل کنند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) در 22 بهمن 1357، حرکت به سمت اسلامی شدن دانشگاه‌ها آغاز و مدتی نیز مراکز آموزش عالی تعطیل شد.
پس از انقلاب فرهنگی، بازگشایی دانشگاه‌ها و بازنگری ماهیت دانشگاه و محتوای کتب درسی، حرکت خوبی در برای رسیدن به دانشگاه در تراز جمهوری اسلامی شکل گرفت. همچنین در این بین، دانشگاه آزاد اسلامی با حمایت امام خمینی (ره) و مردم در سال 1361 آغاز به کار کرد.
این دانشگاه که از آن به‌عنوان مولود انقلاب اسلامی یاد می‌شود، در 38 سال گذشته خدمات بسیاری به جامعه علمی کشور ارائه کرده است و برخی از مسئولان نظام از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی در چهار سال گذشته به موضوع علم و فناوری توجه بیشتری نسبت به گذشته کرده و در این راستا گام‌های موفقی برای رسیدن به دانشگاه کارآفرین، حل مسئله و فناورانه برداشته است.
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب به‌عنوان یکی از واحدهای پیشرو، موفقیت‌های خوبی در حوزه مسئله‌محوری با حضور دانشجویان و اساتید برجسته در این سال‌ها کسب کرده است. در همین راستا خبرگزاری آنا با پروین داداندیش، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب به گفت‌وگو نشسته است که در ادامه می‌خوانید.
استاد دانشگاه می‌تواند در سرنوشت جوانان تأثیرگذار باشد
آنا: از چه سالی تدریس را آغاز کردید؟ به نظرتان تدریس در دانشگاه چه ویژگی‌هایی دارد؟
داداندیش: خوب است که امروز جوانان، کتاب خاطرات بعضی از افراد سرشناس، کارآفرینان، اساتید و مخترعان را مطالعه کنند. در واقع استاد دانشگاه، یک معلم محسوب می‌شود و همانطور که می‌دانید معلم در سرنوشت افراد تأثیر دارد.
بنده تدریس را از معلمی شروع کردم. در دوران دانشجویی در چند مدرسه و دبیرستان دخترانه تدریس می‌کردم و همزمان درس هم می‌خواندم. پس از اینکه مدرک کارشناسی ارشد را گرفتن، به دلیل اینکه فرزند داشتم به‌صورت پاره‌وقت و حق‌التدریس در دانشگاه نیز تدریس کردم و پس از گرفتن مدرک دکتری، عضو هیئت علمی دانشگاه شدم. من همیشه تدریس را دوست داشتم.
مخالفان و دشمنان جمهوری اسلامی، جریان ناامیدی به وجود می‌آورند که جوانان احساس کنند این مملکت هیچی نمی‌شود و به هیچ‌جا نمی‌رسند. درصورتی‌که خطاست و باید به دانشجوی جوان، امید داد.
بنده در یکی از مناطق خیلی محروم پایین شهر در مدرسه‌ای دخترانه درس می‌دادم و دلم می‌خواست دانش‌آموزان در محرومیت نباشند. آن موقع خودم اتوبوس می‌گرفتم و این دانش‌آموزان را به گردش علمی می‌بردم و می‌دیدم که چقدر روی این‌ها تأثیر دارد. الان هم در دانشگاه به‌عنوان یک عضو هیئت علمی معتقد هستم که واقعاً اساتید می‌توانند در سرنوشت و آینده جوانان تأثیرگذار باشند.
اساتید دانشگاه پرچمدار ایجاد امید در کشور هستند
در حال حاضر مسئولان کشور و به‌خصوص مقام معظم رهبری بر روی «امید» خیلی تأکید دارند؛ علی‌رغم اینکه مخالفان و دشمنان جمهوری اسلامی، جریان ناامیدی به وجود می‌آورند که جوانان احساس کنند این مملکت هیچی نمی‌شود و به هیچ‌جا نمی‌رسند. درصورتی‌که خطاست و باید به دانشجوی جوان، امید داد. یکی از طبقات اجتماعی که می‌توانند در این حوزه پرچمدار ایجاد امید در کشور باشند و جوانه‌سازی کند، اساتید هستند.
ما به‌عنوان استاد دانشگاه، نخستین کاری که می‌کنیم این است که انگیزه دانشجویی، عمیق شدن علم و مهارت پیدا کردن در رشته را بتوانیم به دانشجویان منتقل کنیم. البته به دلیل اینکه جریان مخالف وجود دارد، این کار سخت است. جریان ناامیدی در خارج از دانشگاه زیاد است و ما باید در زمان محدودی که سر کلاس پیش دانشجویان هستیم با تک‌تک آنان ارتباط برقرار کنیم و بتوانیم روی سرنوشت آن‌ها تأثیر بگذاریم.
حضور بیش از 18 هزار دانشجو با 110 رشته آموزشی در واحد تهران غرب
آنا: از چه سالی ریاست دانشگاه آزاد اسلامی واحد غرب را برعهده گرفتید؟ در این واحد دانشگاهی چند دانشجو و استاد حضور دارند؟
داداندیش: بنده در فروردین‌ماه 1393 همزمان با میلاد با سعادت حضرت زهرا (س) حکم سرپرستی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب را دریافت کردم. واحد تهران غرب آن موقع که من مسئولیت آن را برعهده گرفتم حدود 5 هزار و 800 دانشجو و 23 رشته آموزشی داشت. من تلاش کردم که واحد تهران غرب را توسعه دهم.
افزایش تعداد اعضای هیئت علمی واحد تهران غرب از 79 به 202 نفر
در حال حاضر حدود 18 هزار و 200 دانشجو و 110 رشته آموزشی در این واحد دانشگاهی وجود دارد. در سال 93، 79 عضو هیئت علمی در واحد تهران غرب بودند، اما امروز حدود 200 نفر عضو هیئت علمی و 180 نفر کارمند در این واحد حضور دارند هستند و در خدمت دانشجویان هستند.
برگزاری 9 رویداد استارت‌آپی در راستای تحقق دانشگاه حل مسئله
آنا: در چند سال گذشته موضوع فناوری و مسئله‌محوری در دانشگاه آزاد اسلامی پررنگ‌تر از قبل شده است و در این راستا از واحد تهران غرب اخبار خوبی می‌شنویم. همچنین به‌تازگی شاهد تأسیس سرای نوآوری در این واحد دانشگاهی بودیم. در این زمینه توضیح بفرمایید.
داداندیش: موضوع مسئله‌محور بودن دانشگاه‌ها را سال‌هاست که مقام معظم رهبری به اساتید می‌فرمایند. در هر جلسه‌ای که با اساتید دانشگاه دیدار دارند، مسئله‌محوری را از دانشگاه می‌خواهند که دانشگاه باید خیلی متفاوت شود و مسائل کشور را حل کند و به صنعت رسیدگی کند. البته از صنعتگران هم می‌خواهند که ارتباط با دانشگاه را حفظ کنند.
در سال 96، با انتصاب دکتر طهرانچی به‌عنوان رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران، موضوع دانشگاه حل مسئله مورد تأکید ایشان بود و در جلسه‌ای با رؤسای واحدهای وقت دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران، این موضوع را تشریح کردند و از ما خواستند که به حوزه‌های مسئله‌محوری به‌صورت جدی ورود پیدا کنیم. دکتر طهرانچی، به چند طرح برای رسیدن به دانشگاه حل مسئله اشاره کردند که یکی از آن‌ها ایجاد سرای نوآوری بود. از همه واحدها خواستند که بررسی کنند آیا می‌توانند سرای نوآوری تأسیس کنند یا خیر.
خوشبختانه توانستیم سرای نوآوری و فناوری‌های آموزشی واحد تهران غرب را در روز اول دی‌ماه 99 افتتاح کنیم. هر هفته دوشنبه‌ها، این سرای نوآوری رویداد علمی دارد .
بنده آن موقع که این حرف‌ها را شنیدم، بررسی کردم و دیدم با توجه به ظرفیت‌هایی که واحد تهران غرب دارد، می‌توانیم در این حوزه پیشرو باشیم. چرا که دانشجویان خوب و فارغ‌التحصیلان و اساتید برتر دانشگاه‌ها را توانسته‌ایم در این واحد دانشگاهی جذب کنیم. همانطور که گفتم از 79 استاد به 202 هیئت علمی رسیده‌ایم که بسیاری از این افراد در رشته‌های مختلف جزو فارغ‌التحصیلان خوب دانشگاه آزاد اسلامی یا دانشگاه‌های سراسری هستند.
بنده چند سال پیش گفتم که ما می‌توانیم در حوزه دانشگاه حل مسئله نقش‌آفرینی کنیم. با اساتید خودمان تقریباً هر دو هفته، یک‌بار جلسه گذاشتیم که این موضوع را با اساتید و اعضای هیئت علمی بررسی کنیم که ما چه اقدامی در این راستا می‌توانیم انجام دهیم. آیا اصلاً می‌توانیم سرای نوآوری داشته باشیم؟ یعنی در جایگاهی هستیم و ظرفیتش را داریم یا خیر؟ اگر سرای نوآوری داشته باشیم، موضوع آن چه باشد؟
پس از این گفت‌وگوها به این نتیجه رسیدیم که درخواست تأسیس سرای نوآوری و فناوری‌های آموزشی را به مسئولان مربوطه بدهیم. همزمان چند فعالیت فناورانه انجام دادیم که ببینیم واقعاً دانشجوها از چه نظر و چگونه می‌توانند جذب سرای نوآوری می‌شوند. در راستای رسیدن به دانشگاه حل مسئله، حدود 9 رویداد استارت‌آپی در رشته‌های مختلف برگزار کردیم و در طول این رویدادها متوجه شدیم اساتید و دانشجویان به حوزه‌های فناوری علاقه‌مند هستند.
تورم در سال‌های اخیر زیاد شده اما دانشگاه آزاد اسلامی شهریه‌های دانشجویان را خیلی کم، افزایش داده است. اگر این دانشگاه می‌خواست با توجه به شاخص‌های تورمی، شهریه‌ها را بالا ببرد، رقم آن خیلی بیشتر از شهریه فعلی می‌شد.
در حال حاضر دکتر آقامیری، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران نیز از ما حمایت کردند که سرای نوآوری را راه‌اندازی کنیم و خوشبختانه با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توانستیم سرای نوآوری و فناوری‌های آموزشی واحد تهران غرب را در روز اول دی‌ماه 99 افتتاح کنیم. هر هفته دوشنبه‌ها، این سرای نوآوری رویداد علمی دارد و این رویدادها با حضور اساتید و دانشجویان واحد تهران غرب و دانشگاه‌های دیگر برگزار می‌شود.
شهریه دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به تورم، خیلی کم افزایش یافته است
آنا: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب چه تسهیلاتی برای شهریه دانشجویان لحاظ کرده است؟
داداندیش: تورم در سال‌های اخیر زیاد شده اما دانشگاه آزاد اسلامی شهریه‌های دانشجویان را خیلی کم، افزایش داده است. اگر این دانشگاه می‌خواست با توجه به شاخص‌های تورمی، شهریه‌ها را بالا ببرد، رقم آن خیلی بیشتر از شهریه فعلی می‌شد. به همین دلیل، شهریه‌ای که ما از دانشجویان می‌گیریم خیلی کفاف هزینه‌های ما را نمی‌دهد. اساتید و همکاران دانشگاه با توجه به شرایط اقتصادی جامعه می‌گویند که حقوق‌هایشان کم است و درخواست دارند که حقوق‌ها افزایش یابد. طبیعتاً اگر بخواهیم حقوق‌ها را بالا ببریم باید شهریه‌ها را افزایش دهیم.
مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی برای کمک به دانشجویان ترجیح داده‌اند که با تورم پیش نروند و شهریه‌ها را همگام با تورم بالا نبرند. همچنین ظرفیت‌هایی از جمله وام‌های دانشجویی و تخفیف برای ما ایجاد کرده‌اند که بتوانیم به قشر دانشگاهی تسهیلات دهیم. طبق بخشنامه‌ها 75 صدم از درآمدهای شهریه‌ای خود را می‌توانیم تخفیف دهیم. من همواره طی این سال‌ها، سقف تخفیف‌هایم را انجام داده‌ام. در حال حاضر نحوه گرفتن وام‌های دانشجویی خیلی خوب اطلاع‌رسانی شده است اما در گذشته اینگونه نبود. برخی از دانشجویان طبق قانون مشمول شرایط تخفیف شهریه می‌شوند و به آنان تا حالا نشده که تخفیف نداده باشیم.
هزینه دانشگاه خیلی زیاد است/ افزایش هزینه اینترنت و پشتیبانی کلاس‌های مجازی در ایام کرونا
آنا: هزینه دانشگاه در شرایط فعلی چه تفاوتی با قبل از شیوع کرونا داشته است؟
داداندیش: هزینه دانشگاه خیلی زیاد است. گاهی اوقات برخی از دانشجویان به ما مراجعه می‌کنند و می‌گویند با توجه به اینکه آموزش دانشگاهی مجازی شده است، شما هزینه‌ای ندارید! درصورتی‌که من بررسی کرده‌ام و شاید هزینه‌ها یک‌سوم نسبت به قبل از شیوع ویروس کرونا پایین آمده باشد. جدول پنج ماهه قبل و بعد از کرونا را محاسبه کردیم، تقریباً هزینه‌های آب، برق و تلفن واحد تهران غرب یک‌سوم کاهش پیدا کرده اما هزینه‌های دیگر نظیر اینترنت و اضافه‌کاری کارکنان برای کارهای پشتیبانی کلاس‌های مجازی تا ساعت 10 شب افزوده شده است.
در حال حاضر پشتیبان فنی و آموزشی برای دانشجویان در آموزش مجازی داریم، در واقع کارمندان واحد به دلیل کرونا تا ساعت 14 کار می‌کنند اما دورکاری دارند و دانشجویان را پشتیبانی آموزشی می‌کنند. بعضی مواقع برخی فکر می‌کنند حالا که دانشگاه مجازی شده است یعنی ما تعطیل هستیم. ولی این‌جور نیست بلکه ما باید دو برابر کار کنیم که آن فضای کلاس‌های مجازی خوب و امن باشد. در واقع نظارت بر آن‌ها شود، کم‌کاری در اساتید نباشد و همیشه رضایت وجود داشته باشد.
در ترم گذشته یک نظرسنجی از اساتید و دانشجویان در خصوص آموزش مجازی در شرایط کرونایی گرفته شد که حدود 60 درصد از دانشجویان از امکانات مجازی دانشگاه راضی بودند اما از نظر ما رقم بالایی نیست و باید کار خود را تقویت کنیم. به همین دلیل پس از اتمام ترم قبل، چند جلسه با رؤسای دانشکده‌ها و مدیران گروه گذاشتیم که چه اقداماتی انجام دهیم که در کلاس‌های مجازی، دانش منتقل شود و یادگیری عمیق اتفاق بیفتد. برای برگزاری امتحانات نیز یک نظرسنجی از اساتید و دانشجویان انجام شد و پیشنهادهای آنان را لحاظ کردیم تا بتوانیم کیفیت آموزش و آزمون مجازی را بالا ببریم.
برنامه منسجم دانشگاه آزاد اسلامی برای کاربردی کردن پایان‌نامه‌های صنعت و سلامت
آنا: دو سال است که طرح پایش (پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای) با حمایت‌های دکتر ولایتی و دکتر طهرانچی در دانشگاه آزاد اسلامی آغاز شده است. در این طرح قرار است پایاننامهها و رساله‌های دانشجویان در این راستا به سمت حل مسائل کشور و رفع نیازهای مردم برود. چه مأموریتی به واحد تهران غرب داده شده است ؟ چقدر اقدامات شما در این زمینه چقدر موفقیت‌آمیز بوده است؟
داداندیش: در زمینه طرح پایش، موضوع صنعت و سلامت به واحدهای تهران غرب و علوم پزشکی تهران واگذار و برای معرفی نظام موضوعات صنعت و سلامت کتابچه‌هایی توسط واحد تهران غرب تدوین شد.
به‌تازگی نیز پایشی انجام دادیم تا ببینیم در حوزه صنعت و سلامت، چند نفر از دانشجویان پایان‌نامه و رساله انتخاب کرده و چند نفر از اساتید، این پایاننامهها را داوری و راهنمایی کرده‌اند. همچنین به آن دانشجویانی که عنوان پایان‌نامه‌های خود را در حوزه صنعت و سلامت انتخاب کرده و اساتیدی که این پایان‌نامه‌هایی را داوری کردند، در هفته پژوهش لوح تقدیر و جایزه اهدا شد تا تشویق شوند.
فرض کنید که می‌خواهیم بیمارستان بسازیم. خب بیمارستان را که دکترها نمی‌سازند، معمارها می‌سازند. نقش مهندسان در اینجا چیست؟ چند نفر مهندس تربیت کرده‌ایم که بتواند سریع نقشه بیمارستان را طراحی کند و تخصص داشته باشد؟ چند نفر مهندس برق داریم که بتواند برق اتاق عمل را طراحی کند؟ بنابراین نیاز است که با طرح پایش، پایاننامهها و رساله‌ها کاربردی شود به رفع نیاز مردم بپردازد. همچنین حوزه پزشکی به مهندسان نیازمند است. مثلاً یک دندانپزشک، فلان دستگاه را نیاز دارد. خب یک مهندس باید آن را بسازد.
دانشگاه آزاد اسلامی برای کاربردی کردن پایان‌نامه‌های دانشجویان در حوزه صنعت و سلامت برنامه منسجمی دارد. واحد تهران غرب در این زمینه همکاری مستقیمی با واحد علوم پزشکی تهران دارد. در واقع این همکاری موجب می‌شود که بخشی از نیازهای اساتید مهندسی و علوم انسانی رفع شود و آنان اطلاعات لازم در حوزه پزشکی و بیمارستان‌ها را به دست بیاورند. همچنین توانستیم چالش‌های حوزه پزشکی را به دست مهندسان احصا کنیم.
بیش از 900 موضوع پایان‌نامه در حوزه صنعت و سلامت احصا شده است
تا دانشجویان انتخاب کنند. مثلاً دانشجوی رشته صنایع، موضوع ارتقای صندلی دندانپزشکی را انتخاب می‌کند، طراحی یک صندلی مناسب که فلان مشکلات را نداشته باشد. در واقع در یک گروه علمی موضوع او بررسی می‌شود که آیا این موضوع کاربردی است یا خیر.
گروه‌های علمی همه پایاننامهها را رصد می‌کنند و اگر تأیید شد در سامانه پژوهشیار ثبت می‌شود که فلان موضوع جزو سرفصل موضوعات صنعت و سلامت است. این کار سختی است وگرنه هر کسی می‌آید این ادعا را می‌کند و یک اسم می‌گذارد که فلان موضوع کاربردی است. در واقع مشکلاتی حوزه پایش وجود دارد که به مرور رفع خواهد شد.
بنده معتقد هستم که طرح پایش از نظر علمی می‌تواند کمک کند که آمار و اطلاعات پژوهشی یکپارچه شود و به دست مسئولان دانشگاه برسد. البته این ساماندهی برای دانشجو نیز خوب است، در واقع پایان‌نامه حاصل عمر دانشجو است و اگر احساس کند این حاصل عمر او اثری داشته است، باعث انگیزه بیشتر دانشجو می‌شود.
لزوم بازنگری در نظام آموزشی دانشگاه‌ها
آنا: درباره نقش دانشگاه‌ها در تربیت نیروی مهارتی و کارآفرین توضیح دهید. چگونه ایران می‌تواند به اقتدار علمی در دنیا برسد؟
داداندیش: دانشگاه در این زمینه مرجع بوده، چرا که از گذشته بر روی ارتقای دانش و پژوهش جوانان این مملکت کار کرده است. امروزه هر فناوری که شما می‌بینید چه در دنیا و چه در ایران، به تلاش یک استاد یا یک دانشجو برمی‌گردد. حال می‌خواهیم این رویکرد را تغییر و جهش دهیم. پس باید بازنگری کنیم و ببینیم چه ایراداتی داریم و آن‌ها را برطرف کنیم.
یکی از موضوع‌هایی که شما به آن اشاره کردید، بحث پایش است. در واقع آن کاری که واقعاً می‌تواند تأثیرگذار باشد این است که بتوانیم به‌گونه‌ای عمل کنیم وقت و هزینه یک دانشجوی ارشد و دکتری که بر روی پایان‌نامه‌اش می‌گذارد، در راستای این باشد که یک مشکل صنعت و اجتماعی را حل کند و بر روی فرهنگ جامعه تأثیر بگذارد.
اگر بخواهیم در ایران جهش تولید که مورد تأکید مقام معظم رهبری است، اتفاق بیفتد باید در دانشگاه تغییراتی دهیم. بنده معتقد هستم که باید در نظام آموزشی و رابطه استاد و دانشجو بازنگری صورت بگیرد. در واقع باید زمینه ارتباط استاد و دانشجو و آموزش و پژوهش، «امید» و «من می‌توانم» جاری باشد. جوانان ما بهترین زمان زندگی خود را برای تحصیل در مقاطع کارشناسی تا دکتری در سنین 18 تا 30 سالگی در دانشگاه می‌گذرانند. بنابراین دانشگاه باید ضمن دانش و پژوهش، مهارت یاد نیز بدهد.
بنده زمانی که در کمیته بانوان و جوانان دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام بودم، یک تحقیق انجام دادیم که به ما می‌گفت دانشگاه‌های کشور در آموزش مهارت‌های اجتماعی، ضعف دارند. در حال حاضر ساختارهای دانشگاهی تفاوت کرده است و باید بتوانیم اشتغال کشور را افزایش دهیم.
ضرورت روی آوردن دانشجویان به سمت کسب‌وکارهای جدید
اگر بخواهیم اشتغال را بالا ببریم باید روی این زمینه کار کنیم که دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیل شدن از دانشگاه، به کسب‌وکارهای نو روی بیاورند. ما به جای اینکه دانشجو فارغ‌التحصیل کنیم، باید یک تیم و یک شرکت یا یک کسب‌وکار را فارغ‌التحصیل کنیم. این کار پیچیده‌ای است. ما باید کار فرهنگی کنیم، یعنی بتوانیم به دانشجویان بیاموزیم که باید گروهی انجام دهند.
باید فرهنگ قانون‌پذیری در جامعه درست شود. برخی علاقه‌مند هستند برای اینکه کارشان پیش برود، قانون را دور بزنند. باید این مسئله را در دانشگاه به دانشجو یاد دهیم که وقتی فارغ‌التحصیل شدید و شرکت داشتید باید در چارچوب قانون حرکت کنید.
اگر بتوانیم کسب‌وکارهای موفقی را که از دانشگاه‌ها بیرون آمده‌اند، به جامعه انعکاس دهیم، امیدواری در جامعه، سرمایه‌گذار و دولت به وجود می‌آید. در واقع به دست‌پرورده دانشگاه ایمان می‌آورند، اعتماد می‌کنند و ایجاد اشتغال می‌شود.
دانشگاه آزاد اسلامی برای رسیدن به دانشگاه مسئله‌محور و کارآفرین، گام‌های مؤثری از جمله راه‌اندازی طرح پایش انجام داده است. همچنین کارهای تحقیقاتی، فناورانه، ایجاد سرای نوآوری و استقرار زیست‌بوم نوآوری در این دانشگاه می‌تواند به رشد علم و فناوری کشور کمک کند.
انتهای خبر/4856/