80 درصد پروژه‌های فضایی ایران اقتصادی است

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آگاه، دکتر وحید یزدانیان؛ رئیس پژوهشگاه فضایی ایران در نشست خبری امروز که در محل پژوهشگاه فضایی ایران برگزار شد، سیاست کلی این پژوهشگاه را شفاف‌سازی فعالیت‌ها و دستاوردهای فضایی عنوان کرد و گفت: پیش از این، موضوع ماهواره و فضا تا حد زیادی پشت دیوارهای محرمانگی قرار داشت و رسانه‌ها و افکار عمومی از جزئیات آن و تیم‌های فعال در این حوزه اطلاع چندانی نداشتند.  

وی با اشاره به سال‌ها محرمانه بودن فعالیت‌های فضایی، افزود: درصدد هستیم این فعالیت‌ها را در یک فضای شفاف (اتاق شیشه‌ای) به اجرا درآوریم.  

یزدانیان تأکید کرد: تنها 10 تا 20 درصد از فعالیت‌های فضایی جنبه حاکمیتی دارد و بخش عمده‌ آن اقتصادی و غیرنظامی است که تأثیر مستقیمی بر زندگی مردم خواهد داشت. همچنین این اقدامات کاملاً صلح‌آمیز است.

بر اساس این گزارش، رئیس پژوهشگاه فضایی ایران بیان کرد: منظومه‌های سنجشی در اولویت فعالیت‌های ما قرار دارند. طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی با توجه به کاربردهای گسترده‌شان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. البته باید توجه داشت که موضوع ماهواره‌های ارتباطی و مخابراتی در کشور ما سابقه‌ی طولانی‌تری دارد، چنانچه سال‌هاست پروانه‌های ارائه خدمات ارتباطی ماهواره‌ای توسط سازمان تنظیم مقررات صادر می‌شود و این حوزه پیشرفت بیشتری داشته است. با این حال، اولویت اصلی ما در حال حاضر، توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای سنجشی است، هرچند ماهواره‌های مخابراتی نیز در اولویت بعدی قرار دارند و مطالعات اولیه در این زمینه آغاز شده است. در حوزه ماهواره‌های ارتباطی، فعالیت‌هایی در داخل کشور در حال انجام است، اما ما به ویژه تمایل داریم با کشورهای همسایه همکاری کنیم. در همین راستا، در دیدارهای دوجانبه با کشورهای همسایه، موضوع توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای ارتباطی در دستور کار قرار دارد.  

وی در پاسخ به سوال درباره اولویت‌های پژوهشگاه فضایی در صورت رفع تحریم‌های بین‌المللی اظهار کرد: حوزه کاربردی فناوری فضایی بسیار گسترده است، اما تحریم‌ها تأثیر چندانی بر جایگاه پژوهشگاه فضایی نداشته است. ما همکاری‌های بین‌المللی خود را به ویژه با کشورهای همسایه آغاز کرده‌ایم. از لحاظ دانشی و فناورانه، ایران چندین قدم از کشورهای همسایه جلوتر است. این کشورها برای توسعه کاربردهای فضایی خود با کشورهای صاحب فناوری مذاکراتی انجام داده‌اند، اما معمولاً این کشورها تنها به ارائه خدمات یا فروش ماهواره بسنده می‌کنند.  

یزدانیان خاطرنشان کرد: با توجه به سیاست‌های کلی نظام در افزایش تعاملات بین‌المللی، ما مذاکراتی را برای توسعه همکاری‌های فناورانه آغاز کرده‌ایم و اینجا به‌عنوان یک خبر مهم اعلام می‌کنم که آمادگی کامل برای انتقال فناوری و دانش به کشورهای دیگر، به ویژه همسایگان، را داریم.

وی ادامه داد: این همکاری‌ها شامل ارائه خدمات، انعقاد قراردادهای ساخت ماهواره، و حتی فعالیت‌های مشترک در چارچوب دیپلماسی فناوری است. بر اساس تأکیدات آقای دکتر هاشمی وزیر ارتباطات، ما آماده‌ایم تا با هدف ترویج تعاملات دوستانه و استفاده صلح‌آمیز از فضا برای ارتقای رفاه و توسعه اقتصادی، ماهواره‌های مشترک بسازیم و دانش خود را در اختیار کشورهای همسایه قرار دهیم.  

رئیس پژوهشگاه فضایی ایران در پاسخ به سوال درباره پروژه‌های عملیاتی پژوهشگاه فضایی ایران گفت: هیچ‌یک از این پروژه‌ها محرمانه نیستند، چرا که کاربردهای آن‌ها کاملاً مدنی است. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای که در اختیار داریم، پروژه‌های مشترکی با دستگاه‌های مختلف تعریف کرده‌ایم. به عنوان مثال:  

- همکاری با وزارت کشاورزی در پایش محصولات استراتژیک مانند گندم، برنج (کشت اول)، ذرت، کلزا و سیب‌زمینی. این همکاری شامل چندین پروژه مجزا در حوزه کشاورزی است.  

- پروژه‌های مشترک با سازمان مدیریت بحران در سه تا چهار حوزه مختلف.  

- همکاری با سازمان محیط زیست در پایش ریزگردها و احیای دریاچه ارومیه.  

وی ادامه داد: علاوه بر این، یک پروژه بین‌المللی با اپسکو (سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه) در زمینه مدیریت سیلاب در منطقه انجام داده‌ایم که با هدف ترویج صلح و تعامل سازنده با کشورهای جهان به پیش رفته است.

رئیس پژوهشگاه فضایی ایران گفت: به دلیل اهمیت موضوع سیلاب در منطقه آسیا، به ویژه شرق آسیا و مناطق استوایی، اعلام آمادگی کردیم و پروژه‌ای در زمینه مدیریت سیلاب با کشورهای عضو ابسکو منعقد کردیم. همچنین، پروژه دیگری با موضوع مدیریت منابع آب در منطقه آسیا و اقیانوسیه تعریف شده که با پیام صلح، دوستی و تعامل همراه است. این پروژه در مرحله تعریف قرار دارد و انشاءالله به زودی اجرایی خواهد شد.  

یزدانیان تصریح کرد: توسعه ماهواره‌های سنجشی و تأمین تصاویر ماهواره‌ای، انشاءالله منجر به تعریف پروژه‌های بیشتری می‌شود. در پاسخ به سوال درباره برنامه‌های سال 1404، باید اشاره کنم که در حال حاضر پلتفرم ماهواره خیام وجود دارد که متمرکز بر این ماهواره است، اما برنامه‌ریزی برای توسعه یک پلتفرم مادر ارائه خدمات سنجشی در دستور کار پژوهشگاه فضایی قرار دارد. انشاءالله تا پایان سال 1404 این پلتفرم رونمایی خواهد شد که شامل ابزارهای ارتقای کیفیت تصاویر نیز هست. بر این اساس، کسب‌وکارها و اپراتورها می‌توانند خدمات سنجشی را به‌صورت اصولی دریافت کنند.  

وی در پاسخ به سوال آگاه درباره آخرین وضعیت ماهواره‌هایپارس 3، ناهید 3، ماهواره راداری با دقت 20 و 50 متر، نمونه دوم سامان، و آزمایشگاه کلاس یک تن اظهار کرد: در پاسخ باید بگویم که در سند فضایی کشور پیشرفت خوبی داشته‌ایم. ما مانند یک گروه پیشرو در این صنعت عمل می‌کنیم، اما باید توجه داشته باشیم که زیرساخت‌های لازم نیز توسعه یابد. پروژه‌هایی که اشاره کردید، مانند ناهید 2، در راستای توسعه دانش طراحی و ساخت ماهواره هستند و ادامه خواهند یافت، زیرا پایه‌ای برای کاربردهای آینده محسوب می‌شوند. بدون ماهواره‌های سنجشی و مخابراتی، نمی‌توانیم به اهداف خود برسیم. ما باید به سمت منظومه‌سازی ماهواره‌ای حرکت کنیم، نه تک‌ماهواره‌ها.  

وی ادامه داد: در مورد آزمایشگاه‌ها، به‌ویژه آزمایشگاه AIT، برنامه‌ریزی کرده‌ایم که تا سال آینده این زیرساخت حیاتی برای تست ماهواره‌ها (از جمله ارتعاشات و تابش‌های فضایی) تکمیل شود. تست ماهواره پیش از پرتاب بسیار حیاتی است تا مطمئن شویم در شرایط فضایی عملکرد مناسبی خواهد داشت.  

وی تأکید کرد: ساخت ماهواره‌ها طبق برنامه زمان‌بندی پیش می‌رود، اما باید توجه داشت که این تنها 20٪ از صنعت فضایی است. 80٪ دیگر مربوط به زنجیره ارزش و کاربردهای عملی است که مردم از آن بهره‌مند شوند. اگر تقاضای داخلی و بین‌المللی افزایش یابد، سرعت توسعه ماهواره‌ها نیز بیشتر خواهد شد. به‌عنوان مثال، وقتی کشورهای آسیا و اقیانوسیه برای همکاری در مدیریت منابع آب یا کنترل سیلاب پیشنهاد می‌دهند، این نیاز به ماهواره‌های بیشتر را ایجاد می‌کند.  

رئیس پژوهشگاه فضایی ایران گفت: ما تعامل بسیار خوبی با سازمان فضایی ایران داریم و به‌عنوان پیمانکار این سازمان، متعهد به تحویل پروژه‌ها در زمان مقرر هستیم. تقریباً هر دو هفته یکبار جلسات کنترل پروژه برگزار می‌شود. پیش‌بینی من این است که بخش عمده‌ای از محصولات اشاره‌شده، مانند ماهواره‌های پارس 3 و ناهید 3، حداکثر تا خرداد 1405 تحویل سازمان فضایی خواهد شد.  

یزدانیان خاطرنشان کرد: سازمان فضایی ایران نقش رگولاتوری در این صنعت را دارد، مشابه سازمان تنظیم مقررات در ارتباطات. پژوهشگاه فضایی نیز مانند شرکت ارتباطات زیرساخت در حوزه فضایی عمل می‌کند و مسئول اجرای پروژه‌هاست. انشاءالله با سرعت بیشتری به سمت توسعه صنعت فضایی حرکت خواهیم کرد. 

انتهای خبر/152895/