روایت پنهان خشونت علیه کودکان/بیشترین خشونت از نزدیکان

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آگاه، خشونت علیه کودکان، پدیده‌ای پنهان اما گسترده است که در ابعاد مختلف جسمی، روانی و عاطفی رخ می‌دهد. برخلاف آنچه انتظار می‌رود، این خشونت‌ها اغلب نه در خیابان و محله‌های ناامن، بلکه در محیط‌هایی رخ می‌دهد که باید مأمنی برای امنیت و آرامش کودک باشند: خانه، مدرسه و حتی محل کار.

واقعیت تلخ آن است که کودک ممکن است در خانه از سوی والدین یا بستگان مورد خشونت قرار گیرد و در مدرسه جایی که باید فرصتی برای رشد و حمایت روانی فراهم باشد نیز از سوی برخی کادر آموزشی یا هم‌کلاسی‌ها با انواع آزارهای روانی، تحقیر یا حتی تنبیه بدنی مواجه شود.

تصاویر و ویدئوهایی که گاه‌وبیگاه از خشونت علیه دانش‌آموزان در مدارس منتشر می‌شود، تنها بخش کوچکی از واقعیتی است که بسیاری از کودکان آن را تجربه می‌کنند اما کمتر شنیده می‌شود همچنین خشونت‌های روانی، بی‌صدا اما ویرانگر، در بسیاری موارد نادیده گرفته می‌شوند و همین بی‌توجهی می‌تواند آثار ماندگاری بر روان کودک باقی بگذارد.

در چنین شرایطی حمایت از کودکان در برابر خشونت، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است؛ وظیفه‌ای بر دوش خانواده، نظام آموزشی، نهادهای حمایتی و جامعه.

4 ژوئن به عنوان روز جهانی حمایت از کودکان قربانی خشونت و تجاوز نامیده شده است تا تاکیدی بر حقوق کودکان سراسر جهان و لزوم حمایت از آن‌ها در برابر حوادث خشونت آمیز، سوءاستفاده جنسی و ترور باشد.

به همین بهانه، گفت‌وگویی با سید حسن موسوی چلک معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی درباره وضعیت خشونت علیه کودکان در ایران و نقش اورژانس اجتماعی در حمایت از قربانیان داشتیم.

آگاه: چه نوع خشونت‌هایی بیشتر علیه کودکان اتفاق می‌افتد و معمولاً از سوی چه افرادی اعمال می‌شود؟

بیشترین خشونت‌هایی که علیه کودکان اعمال می‌شود، از سوی افرادی است که به آن‌ها نزدیک‌تر هستند مثل والدین، اعضای بزرگ‌تر خانواده، سرپرست کودک یا در محیط‌هایی مانند مدرسه و محل کار از سوی دانش‌آموزان بزرگ‌تر یا حتی کادر آموزشی اعمال خشونت از سوی این افراد که کودک تصور می‌کند به آنها بسیار  نزدیک است باعث می‌شود او بیشتر در معرض آسیب روانی قرار گیرد.

در این میان، آنچه بیشتر گزارش می‌شود، خشونت‌های جسمی است، چون علائم ظاهری دارند. اما خشونت‌های روانی مانند تحقیر و توهین معمولاً دیده نمی‌شوند و گزارش نمی‌شوند، در حالی که تأثیرات عمیق و بلندمدتی بر روان کودک می‌گذارند.

آگاه: سازمان بهزیستی برای کودکانی که مورد خشونت و آزار قرار گرفته‌اند چه خدماتی ارائه می‌دهد؟

پس از دریافت گزارش یا شناسایی کودک آسیب‌دیده، ارزیابی اولیه توسط تیم تخصصی شامل مددکار اجتماعی، روان‌شناس، روان‌پزشک و در صورت لزوم پزشکی قانونی انجام می‌شود. بر اساس این بررسی‌ها و بسته به شرایط جسمی و روانی کودک، نوع حمایت متفاوت خواهد بود.
در مواردی که کودک در وضعیت مخاطره‌آمیز قرار دارد  به‌ویژه اگر احتمال تداوم خشونت یا آسیب‌های جدی مانند اقدام به خودکشی وجود داشته باشد  اولویت نخست اقدامات درمانی و پزشکی است. در چنین شرایطی، گاهی لازم است که حضانت کودک به سازمان بهزیستی واگذار شود تا در محیطی امن قرار گیرد و فرآیند حمایت و توانمندسازی او آغاز شود.

.

آگاه: در طول سال تحصیلی گذشته، مواردی از ضرب و شتم و تنبیه بدنی دانش‌آموزان در فضای مجازی منتشر شد که افکار عمومی را جریحه‌دار کرد. نقش اورژانس اجتماعی در مواجهه با این موارد چیست؟

طبق قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، ورود اورژانس اجتماعی به محیط مدرسه منوط به هماهنگی و اجازه مدیر مدرسه است. در عین حال مسئولیت غربالگری اولیه و مداخله مقدماتی در چنین مواردی بر عهده آموزش‌وپرورش و مراکز مشاوره آن است.

در صورتی که اقدامات اولیه آموزش‌وپرورش کفایت نکند یا انجام ندهد یا وضعیت دانش‌آموز نگران‌کننده باشد، خانواده‌ها، معلمان، دانش‌آموزان یا سایر افراد می‌توانند با اورژانس اجتماعی تماس بگیرند. در این صورت، تیم تخصصی ما پس از هماهنگی با مدیر مدرسه، وارد فرایند مداخله و بررسی وضعیت می‌شود.

آگاه: در مواردی که خشونت در مدارس رخ می‌دهد، اورژانس اجتماعی چگونه وارد عمل می‌شود؟

در بسیاری از موارد، مداخله اورژانس اجتماعی به‌صورت آنی انجام نمی‌شود، زیرا معمولاً در لحظه وقوع خشونت، گزارشی به ما نمی‌رسد. متأسفانه اطلاع‌رسانی معمولاً پس از انتشار تصاویر یا فیلم‌ها در فضای مجازی صورت می‌گیرد.

اگر در همان زمان حادثه، تماس با اورژانس اجتماعی گرفته شود امکان مداخله فوری وجود دارد. پس از دریافت گزارش ما با مدیر مدرسه هماهنگ می‌کنیم، با کادر آموزشی و همچنین والدین دانش‌آموز وارد گفت‌وگو می‌شویم. مدرسه موظف به همکاری با اورژانس اجتماعی است.

در صورت تشخیص آسیب جدی یا لزوم پیگیری قضایی، گزارش دقیق به مراجع قضایی ارائه می‌شود تا دستگاه قضایی وارد عمل شود و برخورد قانونی لازم انجام گیرد.

آگاه: آیا اورژانس اجتماعی می‌تواند وضعیت سلامت روانی معلمانی را که اقدام به خشونت می‌کنند، بررسی کند؟

در مواردی که ضرورت داشته باشد، امکان ارجاع افراد به پزشکی قانونی وجود دارد تا بررسی وضعیت روانی انجام شود. همچنین آموزش‌وپرورش نیز می‌تواند از طریق ساختارهای داخلی خود، نسبت به ارزیابی سلامت روانی معلم مربوطه اقدام کند. هدف ما این است که با همکاری نهادهای مرتبط، از تکرار چنین رفتارهایی پیشگیری شود و محیط مدرسه برای کودکان امن باقی بماند.

انتهای خبر/170818/