نقشه‌راه ملی خروج از تعلیق اقتصادی

به گزارش گروه امام و رهبری خبرگزاری آگاه، محمد امین حقگو؛ مسئول میز اقتصاد ایران مرکز مطالعات راهبردی آگاه در رابطه با رهنمودهای اقتصادی رهبر معظم انقلاب در دیدار هیئت دولت با ایشان، در یادداشتی با عنوان «نقشه‌راه ملی خروج از تعلیق اقتصادی» نوشت: در برهه حساس کنونی که نظم جهانی در حال گذار و بازآرایی است، اقتصاد ایران نیازمند رویکردی راهبردی، آینده‌نگر و تحول‌آفرین است. رهنمودهای حکیمانه رهبر معظم انقلاب در دیدار با رئیس‌جمهور و هیئت دولت، نه تنها نقشه راهی جامع برای عبور از چالش‌های فعلی ترسیم می‌کند، بلکه افق‌های نوینی در جهت پیشرفت و اقتدار اقتصادی کشور می‌گشاید. این دیدگاه‌ها با درک عمیق از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی، راهبردهای کلیدی را برای ساختن ایرانی قدرتمند و مستقل ارائه می‌دهد. ایشان در دیدار با رئیس جمهور و هیئت دولت، اقتصاد و معیشت را محور اولویت‌دار کشور دانستند و مجموعه‌ای از راهنمایی‌های کلیدی را برای عبور از وضعیت «نه جنگ ـ نه صلح» و بازگرداندن اقتصاد به مدار رشد ارائه کردند. این بیانات خلاصه‌ای از یک نقشه‌راه ملی‌اند که از احیای تولید تا تضمین سفره مردم، و از مدیریت بازار تا بازتعریف مناسبات تجاری بین‌المللی را شامل می‌شود.

1.  محورهای کلیدی اقتصاد از منظر رهبر انقلاب

رهبر معظم انقلاب با نگاهی واقع‌بینانه و آینده‌نگر، هشت محور اصلی را برای تقویت بنیان‌های اقتصادی کشور و شکل‌گیری روابط راهبردی با دیگر کشورها مطرح نموده‌اند که در ادامه به اختصار بیان خواهد شد.

2.  نه جنگ، نه صلح؛ لزوم خروج از تعلیق

رهبر معظم انقلاب در بخش دیگری از سخنان خود وضعیت «نه جنگ، نه صلح» را به مثابه سدی در برابر پیشرفت کشور معرفی کرده‌ و خواستار شکستن این وضعیت شدند. وضعیتی که به شکل مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد کشور نیز تاثیر گذاشته و اقتصاد را به حالت تعلیق در آورده است. آثار و پیامدهای نامطلوب حالت تعلیق برای اقتصاد ایران، موارد زیر را شامل می‌شود:

مقام معظم رهبری با تأکید بر لزوم شکستن این طلسم، مسئولان را به سیاست‌گذاری صحیح و اتخاذ راهبردهای فعالانه فراخوانده‌اند تا کشور از وضعیت تعلیق خارج و به سوی پویایی و پیشرفت حرکت کند.

3.  چهار تجویز راهبردی

در ادامه چهار سیاست راهبردی که هم‌راستا با تأکیدات رهبر انقلاب است، جهت توصیه سیاست‌گذاری و اقدام‌های عملی پیشنهاد می‌شود.

الف) راهبرد تبدیل شدن به هاب گازی منطقه

راهبرد هاب گازی منطقه به معنی تبدیل شدن ایران به قطب گازی واردات و صادرات منطقه، نه تنها جایگاه ژئوپلیتیک کشور را تقویت می‌کند بلکه امکان تقویت روابط راهبردی با کشورهایی چون چین، روسیه و هند را فراهم می‌آورد که از ائتلاف غربی‌ها جدا هستند. این در واقع همان تقویت روابط راهبردی با کشورهای شرقی است که مورد تأکید رهبر انقلاب نیز بوده است. همچنین سیاست انتقال گاز روسیه با خط لوله می‌تواند مکمل راهبرد هاب گازی باشد و به ایجاد یک شبکه قدرتمند انتقال انرژی در منطقه منجر شود.

از سوی دیگر، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشترک انرژی به معنی تعریف همکاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه میادین گازی و پروژه‌های LNG با هدف صادرات به بازارهای نوظهور مانند چین و هند، از جمله سیاست‌هایی است که در جهت افزایش ذخایر گاز و توسعه روابط راهبردی می‌تواند محل اتکا جهت سرمایه‌گذرای باشد.

ب) راهبرد جایگزینی دلار و بازمعماری تسویه مبادلاتی

یکی از مهم‌ترین سیاست‌هایی که باید با جدیت بیشتری دنبال شود، تغییر واحد پول مبادلات تجاری است. اقتصاد ایران به شکل سنتی و به خصوص پس از برجام، وابستگی شدید ساختاری به درآمد نفتی داشته و دارد که این یعنی هر تأثیر واقعی یا انتظاری روی نرخ دلار، قیمت کالاها را مشوش می‌کند. به همین جهت تسریع در تغییر واحد پول مبادلات از جمله ضرورت‌هایی است که علاوه بر کاهش تاثیرتحریم، تسهیل تراکنش‌ها، افزایش و تسریع دسترسی به کالاهای اساسی و همچنین روابط راهبردی را تقویت می‌نماید. از این جهت انجام مبادلات تجاری با پولی جز دلار (مثلاً با واحد پول یکی از دو کشور طرف مبادله)، می‌تواند به کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد در برابر نوسانات دلار و مدیریت بهتر قیمت‌ها کمک کند.

از سوی دیگر، طرح فروش نفت در برابر تکنولوژی و کالاهای اساسی با کشورهای چین، روسیه و هند امکان‌پذیر است و می‌تواند به تأمین نیازهای اساسی کشور بدون وابستگی به نوسانات ارزی و دشواری‌های تسویه بین‌بانکی منجر شود.

ج) راهبرد افزایش فروش نفت و تنوع خریداران

با هدف افزایش فروش نفت و تنوع خریداران، ایران می‌تواند با افزایش ظرفیت پالایشگاهی فراسرزمینی از طریق احداث یا اجاره پالایشگاه در کشورهای همسو، به فرآوری نفت خام خود بپردازد و با کاهش خام‌فروشی ارزش افزوده بیشتری کسب کند. همچنین برای حفظ مزیت رقابتی در بازار چین، ارائه تخفیف‌های هوشمند، انعقاد قراردادهای بلندمدت و متنوع‌سازی مسیرهای صادراتی در مواجهه با رقابت شدید روسیه و سایر تأمین‌کنندگان امری حیاتی است.

د) راهبرد بازمعماری امنیت خلیج فارس

با توجه به عدم پیشرفت مطلوب طرح قطع روابط بازرگانی با رژیم صهیونیستی به دلیل عدم همراهی دیگر کشورها، لازم است رویکردی مبتنی بر وابستگی امنیتی-اقتصادی اتخاذ شود تا کشورها ناچار به مشارکت گردند. در این راستا جمهوری اسلامی ایران باید با مشارکت کشورهای ذی‌نفع، به بازمعماری امنیت منطقه خلیج فارس بپردازد. به ویژه پس از اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی علیه قطر و احساس خطر کشورهای محور خلیج فارس نظیر امارات متحده عربی، فرصت برای بازطراحی معماری امنیت منطقه بیش از پیش مهیاست و باید از طریق دیپلماسی فعال از آن بهره‌برداری کرد. این بازمعماری امنیتی می‌تواند شامل همکاری‌های دفاعی، تبادلات اطلاعاتی و هماهنگی در مقابله با تهدیدات مشترک باشد که توانایی تأثیرگذاری بر گلوگاه‌های اقتصاد و انرژی و تغییر موازنه در سطح بین‌المللی را دارد و در نهایت به انزوای رژیم صهیونیستی در منطقه منجر خواهد شد.

این راهبردها نه‌تنها این ظرفیت را دارند که چالش‌های امروز را به فرصت تبدیل کنند، بلکه بنیان‌های یک اقتصاد قدرتمند، مستقل و مقاوم را برای فردای ایران اسلامی پی‌ریزی می‌نماید.

انتهای خبر/186669/