به گزارش آگاه، دیوانخانه در خیابان ۲۲ بهمن (شاپور) در شهر شیراز واقع شده است، با ارگ کریمخان زند فاصله زیادی ندارد و جزو «محور زندیه» است که در انتظار برای ثبت جهانی است.

این عمارت جایگاه دستگاه اداری کریم‌خان زند بود و مردم شکواییه‌ها و تقاضاهای خود را به اینجا می‌آوردند. ورودی بنا در عصر زند از ضلع شرقی بود و از طریق معبری تاق‌دار به ارگ متصل می‌شد. روبروی بنا، باغ و حیاطی بزرگ با حوض‌های تزئینی وجود داشت که در دوره رضاشاه درختان آن بریده و ساختمان پست‌خانه، مخابرات و بانک ملی مرکزی شیراز در آن ساخته شد.

در سال ۱۳۸۲ هنگامی که ساختمان شرکت پست تخریب شد، پی‌های حیاط دیوانخانه از زیر آن پدیدار شد. آن زمان قرار شد با تخریب این بنا و پس از آن ساختمان شرکت مخابرات، دیوانخانه آزاد شود.

سال‌ها پیش به اداره مخابرات، حتی زمینی معوض داده شد که مانند اداره پست، ساختمان خود را تخلیه کند، اما به بهانه‌های مختلف تاکنون این ساختمان نه منتقل شده و نه تخریب شده و نه برای آزادسازی دیوانخانه اقدام خاصی شد. اکنون مسئولان میراث فرهنگی می‌گویند ساختمان مخابرات نه تنها مزاحم دیوانخانه بوده، که ثبت محور زندیه را هم به خطر انداخته است.

گفته شده است شهرداری شیراز قصد دارد با آزادسازی بخش‌هایی از اطراف ارگ کریمخانی، میدانی توپخانه شیراز را زنده کند، میدان مستطیل‌شکل بوده و به نقش جهان اصفهان شباهت داشته است. مسئولان میراث فرهنگی فارس می‌گویند که اگر اطراف ارگ کریمخان آزاد شود، دیوانخانه باید عین به عین احیا شود تا با آزادسازی حریم ارگ کریمخانی و احیای بازار قدیمی، دیوانخانه مثل یک قرن پیش، همسایه این میدان شود.

محمدرضا ثابت اقلیدی ـ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس ـ به آگاه می‌گوید: ساختمان مخابرات هنوز تملک نشده و اداره کل میراث فرهنگی استان پیگیر تملک کردن ساختمانی است که در حیاط دیوانخانه مزاحم است.

به گفته او، دیوانخانه تزئینات فاخری دارد، که نمونه آن قبلا در ارگ کریمخانی وجود داشته ولی حالا در آن دیده نمی‌شد.

مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس می‌گوید: از سفر دوم هیأت دولت سیزدهم قرار شد برای ثبت جهانی محور زندیه اقدام شود و مصوبه‌ای هم برای آن صادر شد، اما مهمترین مشکل این پرونده، وجود مزاحم ساختمان مخابرات در حیاط دیوانخانه است که اتصال دیوانخانه به عنوان یکی از عناصر کلیدی را با محور زندیه قطع کرده است.

او اضافه می‌کند: یکی از کارهایی که شهرداری شیراز در راستای آن مصوبه انجام می‌دهد احیا «میدان توپخانه» یا «نقاره‌خانه» است که بناهای آن تا حدودی از سوی شهرداری تملک و قرار شده آزادسازی شود.

ثابت اقلیدی می‌گوید: وقتی ساختمان مخابرات تخریب شود حیاط دیوانخانه عین به عین احیا می‌شود و همزمان با پیگیری برای آزادسازی حیاط دیوانخانه، اداره کل میراث فرهنگی استان فارس برای ساماندهی محور زندیه، مرمت ارگ کریمخان را امسال آغاز می‌کند و یک مسیر دسترسی مشابه تخت‌جمشید داخل ارگ ایجاد و مناسب‌سازی می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس حتی از تصمیم برای مرمت اساسای موزه پارس (مدفن کریمخان زند) ‌ در محور زندیه خبر می‌دهد و می‌گوید: در گام بعدی اگر بتوان تأمین اعتبار کرد و موزه منطقه‌ای را تمام کنیم، اشیاء موزه پارس به موزه منطقه‌ای منتقل می‌شود و ساختمان موزه پارس و باغ نظر به آرامگاه کریمخان زند تبدیل و نام موزه پارس از آنجا برداشته می‌شود. افزون بر این‌ها، در کنار ارگ تعدادی مغازه فالوده‌فروشی وجود دارد که آرایه‌ها و نمای بیرونی آنها باید منطبق با ارگ استانداردسازی شود.

دیوانخانه که بیش از ۲۵۰ سال قدمت دارد، در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۵۱ به شماره ۹۱۴ ثبت ملی شده است. بنا دارای نقاشی‌های فاخر و زراندود در تمام بدنه ساختمان است. سبک معماری عمارت دیوانخانه همچون سایر بنا های دوره زندیه درونگراست به این معنی که ظاهر ساختمان ساده وفضای اندرونی مزین به انواع نقوش وتزئینات هنری است.

این بنا در دوره‌ای قرار بود به صندوق حفظ و احیا واگذار شود، اما با آن موافقت نشد و کمیته ملی نفایس، بنای تاریخی دیوانخانه را به‌عنوان اثر نفیس ملی شناخت و قرار شد اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس آن را نگهدای و احیا کند.

عمارت دیوانخانه مکرر زیر بار مرمت‌های طولانی رفته است و در بیشتر سال‌ها درهای آن به روی مردم بسته ماند که مشخص نبودن گزارش و طرح مرمت آن و انجام پروژه‌های مکرر مرمتی در پشت درهای بسته عمارت، همواره ابهام‌برانگیز بوده است. این بنا سرانجام دوم فروردین ۱۴۰۳ به روی مردم باز شد، هرچند سال‌ها عزلت‌نشینی و قرار گرفتن در سایه ساختمان مخابرات، گنجینه منحصر به فرد معماری زندیه را از دیده پنهان نگه داشته است.

انتهای خبر/34785/