به گزارش خبرنگار حوزه بورس، بانک و بیمه گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، «ادغام بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح» پروژه پرحاشیه‌ای که به ابتکار آقای رئیس‌جمهور انجام شد.
فرایندی که قرار بود 5 بانک وابسته به نیروهای مسلح را پس از ارزش‌گذاری و تسویه با سهام‌داران در بانک سپه ادغام کنند؛ حکمت، کوثر، انصار، قوامین و مهر. اما حالا ده‌ها هزار سهام‌دار «مهر اقتصاد» معترض هستند؛ بانکی که مالک بیشترین اموال و مرغوب‌ترین دارایی‌ها بود. ولی ماجرا چیست؟ چه کسی پاسخگوی هزاران میلیارد تومان زیان مردم است؟
ماجرای یک ادغام؛ مهم‌ترین گلایه‌های سهام‌داران مهر اقتصاد از چیست؟
ادغام بانک‌های نظامی از اواخر دولت یازدهم مطرح بود. ماجرا اما از سال 97 و بعد از استقرار عبدالناصر همتی جدی‌تر شد. اسفند ۹۷ بانک مرکزی در قالب اطلاعیه‌ای ادغام بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح را با هدف ارائه بهتر خدمات و متمرکز کردن توانمندی و ظرفیت‌ها کلید زد.
بدیهی‌ترین پیش‌نیاز فرایند ادغام، ارزش‌گذاری منصفانه و تسویه‌حساب با سهام‌داران آنها است. بانک‌هایی که هرکدام ده‌ها هزار سهام‌دار و میلیون‌ها مشتری دارند.
ستاد کل نیروهای مسلح برای ترسیم فرایند ادغام این بانک‌ها یک دستورالعمل 31 بندی تنظیم کرد. ضرورت تسویه حساب با سهام‌داران حقیقی و حقوقی از جمله مفاد آن بود. طبیعتاً تکمیل فرایند ادغام بدون اخذ رضایت ذی‌نفعان وفق قوانین مدنی امکان‌پذیر نیست. به‌علاوه این دستورالعمل تصریح می‌کرد میان زمان ارزش‌گذاری تا برگزاری مجمع هر یک از بانک‌ها نباید بیشتر از 4 ماه فاصله باشد.
مهر اقتصاد ارزنده‌ترین بانک بود. بانکی که اواخر 97 با بیش از 700 شعبه سراسر کشور و بیش از 10 میلیون مشتری فعالیت می‌کرد. ارزیابی اموال و دارایی‌های «مهر اقتصاد» در اسفند 97 انجام شد. مجمع عمومی برای ادغام در بانک سپه اما تا خرداد 99 یعنی 15 ماه بعد طول کشید! فاصله زمانی که متأثر از تورم فزاینده ارزش املاک و دارایی‌ها چند برابر شد و بازار سرمایه قله‌های تاریخی را فتح کرد.
بانک مهر بالغ بر 180 هزار سهام‌دار داشت؛ کسانی که با هزار امید و آرزو ریال‌ریال در یکی از خوشنام‌ترین مؤسسات کشور سرمایه‌گذاری کرده بودند. به ارزش‌گذاری اولیه هم اعتراضاتی بود. مثلاً این‌که چرا هیچ بهایی برای برند بانک دیده نشد؟ یا چرا مبلغ 5200 میلیارد به خاطر بدهی مالیاتی کسر شده؟ آن‌هم در شرایطی که در اردیبهشت 1397 طی دادنامه شماره 9709970000400042 مبنی بر رد مالیات بر ارزش افزوده به نفع بانک، رأی گرفته است؟
بیشترین انتقاد این سهام‌داران اما از فاصله پانزده ماهه میان ارزش‌گذاری و برگزاری مجمع ادغام این بانک‌ها است. فاصله‌ای زمانی که صراحتاً خلاف مهلت 4ماهه تعیین‌شده از جانب ستاد کل نیروهای مسلح و خلاف قطعی مصالح سرمایه‌گذاران این بانک بوده است. مهم‌ترین مطالبه آنها تجدید ارزش‌گذاری و جبران حقوق ازدست‌رفته است. اما مهر اقتصاد زمان برگزاری مجمع یعنی خرداد 99 چقدر می‌ارزید؟
بررسی اموال «مهر اقتصاد»؛ اعداد و ارقام سخن می‌گویند
سهام‌داران حسابی از ارزش‌گذاری اموالشان در مهر اقتصاد گلایه دارند؛ معتقدند نه‌تنها منصفانه نبوده، بلکه کاملاً در راستای تضییع حقوق آنها است. برای صحت‌سنجی مدعا چاره‌ای جز بررسی دارایی‌ها نیست. دارایی‌های یک بانک به غیر از تسهیلات اعطایی، منابع نزد بانک‌ها و بانک مرکزی و موجودی نقد، شامل املاک، سهام و اوراق می‌شود. دارایی سهام‌داران بانک و ارزش سهام بانک در همین چارچوب مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
بانک مالک سه شرکت سرمایه‌گذاری بود؛ یکی از آنها «سرمایه‌گذاری مهر ایرانیان» است. مجموعه‌ای که در زمان ادغام سهام‌دار 13.5 درصد از فولاد مبارکه، 66.83 درصد از تراکتورسازی، 19.61 درصد از ایرالکو، 13.5 درصد از بیمه ملت و 100 درصد نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون است. فقط محاسبه قیمت تابلوی همین نمادها در خرداد 99 گذشته از دیگر دارایی‌ها می‌تواند نمودار ارزش واقعی «مهر اقتصاد» باشد.
ارزش سهام تراکتورسازی تبریز اسفند 97 معادل 406 تومان بود. این رقم در اسفند 98 همزمان با رشد بازار سرمایه به 1153 تومان رسید. به عبارت دیگر ظرف یک سال سهام این شرکت تقریباً 2.8 برابر شده است. همچنین در 12 خرداد امسال (روز برگزاری مجمع عمومی بانک مهر اقتصاد) ارزش سهام آن به 2060 تومان رسید. یعنی دست‌کم 5 برابر بیشتر از ارزش‌گذاری‌های انجام‌شده قبلی!
نیروگاه سیکل ترکیبی 1470 مگاواتی کازرون در اسفند 97، 5800 میلیارد تومان ارزش‌گذاری شده است. مقایسه وضعیت قیمت‌گذاری این مجموعه با نیروگاه 1444 مگاواتی سیکل ترکیبی جهرم روشن‌کننده موضوعات فراوانی است. جالب است بدانید ارزش نیروگاه جهرم همان سال دست‌کم 12 هزار میلیارد تومان تعیین شده بود. مالک نیروگاه جهرم کیست؟ بانک سپه! هیئت ارزیاب دارایی مهر اقتصاد را نصف دارایی مشابه سپه ارزیابی کرد!
وضعیت فولاد مبارکه هم روشن است؛ اسفند 97 ارزش هر سهم 351 تومان؛ اسفند 98 یعنی یک سال بعد به 462 تومان و 12 خرداد 99 به 919 تومان رسید! سهام این شرکت البته همزمان با رشد تاریخی شاخص بورس بیشتر از این‌ها هم شد. بعداً اما کمی کاهش یافت. به‌هرحال قیمت تابلوی فولاد مبارکه 30 دی‌ماه 99 هم‌چنان 1020 تومان است. هرطور محاسبه کنید ارزش اموال مهر اقتصاد بسیار بیشتر از اعداد و ارقام ادعایی دولت است.
اضافه ارزش دارایی‌های ثابت مشهود بانک که عمدتا ً شعب بانک بودند هم طبق گزارش کارشناسان رسمی دادگستری 4100 میلیارد تومان در سال 97 بود.
سوال اینجاست آیا از زمان ارزش‌گذاری تا برگزاری مجمع ارزش ملک مطلقاً افزایش نیافت؟ مقایسه همین دو سه قلم نشان می‌دهد اموال و دارایی‌های مهر اقتصاد حتماً باید مورد تجدید ارزیابی قرار می‌گرفت. خلاصه همه مطالب در جدول زیر ملاحظه کنید:
در جدول فوق البته به خاطر عضویت در هیئت مدیره، به ارزش سهام فولاد مبارکه 20 درصد، تراکتورسازی تبریز 60 درصد، بیمه ملت 20 درصد و آلومینیوم ایران 20 درصد اضافه شده است.
حالا برای محاسبه ارزش واقعی بهای مهر اقتصاد در خرداد 99 کافی است بهای حدودی املاک و مستغلات، نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون و بهای شرکت «تدبیرگران آتی ایرانیان» را اضافه کرد:
موضوع کاملاً روشن است؛ ادعای سهام‌داران مبنی بر مفت‌فروشی مهر اقتصاد پُر بی‌راه نیست. بانک سپه مجموعه‌ای را که دست‌کم 70 هزار میلیارد تومان ارزش داشت، با 15 هزار میلیارد تومان ناقابل تصاحب کرد! البته که این موضوع خلاف بدیهی‌ترین حقوق مدنی است. چه کسی پاسخگوی 180 هزار سهام‌دار زیان‌دیده است؟ به‌نظر می‌رسد ضروری است مسئولان و بانک مرکزی با ورود به موضوع نسبت به تجدید ارزیابی‌ها و جبران مافات اقدام کنند.
انتهای خبر/6336/