سعیدی: فشار اقتصادی نخبگان علمی را به مهاجرت سوق می‌دهد

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری آگاه، نظام آموزش عالی ایران سال‌هاست که به‌عنوان یکی از پایه‌های اصلی توسعه علمی و فناوری در کشور شناخته می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر بحران‌های اقتصادی و معیشتی، پایداری این نظام را با چالش مواجه کرده است. مهاجرت اعضای هیئت علمی، که نقشی حیاتی در آموزش و پژوهش دارند، یکی از پیامدهای جدی همین چالش‌ها است.  این موضوع نه‌تنها کیفیت آموزش و پژوهش دانشگاه‌های ایران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، بلکه آینده علمی و رقابت‌پذیری کشور در سطح منطقه و جهان را نیز در معرض خطر قرار داده است.

احمد سعیدی، مدیر گروه پژوهش‌های آماری مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری آگاه، با اشاره به ابعاد این بحران، زنگ خطر مهاجرت نخبگان علمی و آسیب به جایگاه آموزش عالی کشور را به صدا درآورده و خواستار توجه جدی به عدالت آموزشی و حل مشکلات معیشتی شده است.  

سعیدی با اشاره به صحبتی که با اعضای هیئت علمی داشته است، اظهار داشت: به‌عنوان نمونه، برخی از آنان عنوان کرده‌اند که اگر طی سه سال آینده اقدامات جدی برای بهبود شرایط معیشتی آن‌ها انجام نشود، ممکن است تا 20 درصد از متخصصان فنی، پروژه‌های دانشگاهی را کنار گذاشته و وارد بخش خصوصی یا حتی مهاجرت شوند. این وضعیت حتی در میان فارغ‌التحصیلان جوان‌تر نیز دیده شده است. بسیاری از دانشجویان بااستعداد و نخبه پس از اتمام دوران مدرسه و طی کردن مسیر دشوار کنکور، به دلیل نبود جذابیت شغلی و امید به آینده در کشور، ترجیح می‌دهند به‌جای تحصیل در دانشگاه‌های داخلی، وارد مسیرهایی شوند که به مهاجرت شغلی یا فعالیت در بازارهای سرمایه‌گذاری خارج از کشور منتهی می‌شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر آمار دقیق و جامعی در خصوص مهاجرت اعضای هیئت علمی وجود ندارد، اما شواهد نشان می‌دهد این فشارها بر نظام آموزشی و عدالت اجتماعی تأثیرگذار است. اگر به مسائل اقتصادی و معیشتی این قشر توجه نشود، ممکن است کیفیت آموزش عالی نیز آسیب ببیند. بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان نخبه، به‌دلیل نبود انگیزه کافی برای ادامه تحصیل در کشور، تمایل به خروج از ایران دارند. به‌عنوان مثال، یکی از دانش‌آموزان نخبه که در تمام دوران تحصیل رتبه اول مدرسه بوده، پس از موفقیت در کنکور و دریافت پیشنهاد برای پذیرش در دانشگاه‌های برتر کشور، تصمیم گرفته است به دبی برود و به‌جای ادامه تحصیل، دوره‌های کوتاه‌مدت مرتبط با فارکس و معاملات مالی را بگذراند. این مسئله نشان‌دهنده سیگنال‌های هشدار دهنده‌ای است که آموزش عالی و عدالت آموزشی در ایران با آن مواجه است.

وی با تأکید بر اهمیت مسئولیت اجتماعی خانواده‌ها و سیاست‌گذاران تصریح کرد: رقابت‌های نابرابر و فشارهای اقتصادی باعث شده است که ذهن مردم نسبت به آموزش عالی تغییر کند. در صورتی که عدالت آموزشی مورد توجه قرار نگیرد، نه‌تنها توانمندی‌های فردی از بین می‌رود، بلکه جایگاه اجتماعی آموزش نیز آسیب می‌بیند. لازم است تصمیمات کلان در راستای رفع این چالش‌ها اتخاذ شود تا از مهاجرت نخبگان جلوگیری شود و جایگاه آموزش عالی کشور حفظ گردد. باید ابتدا به مسائل معیشتی اساتید، کیفیت کاری آنها، و جذابیت آینده شغلی فارغ‌التحصیلان پرداخته شود. در غیر این صورت، این روند مهاجرت نخبگان و اعضای هیئت علمی، در کنار کاهش اعتماد اجتماعی به دانشگاه‌ها، می‌تواند به یک بحران جدی در آینده تبدیل شود. 

انتهای خبر/162618/