جنگ اقتصادی آمریکا علیه چین؛ آیا این مقدمه‌ای بر تحولات هژمونیک جهانی است؟

«حسین کنعانی‌مقدم» کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت‌و‌گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آگاه، درباره سیاست‌های تعرفه‌ای آمریکا علیه چین و پیامد‌های آن برای نظم جهانی و جایگاه ایران در معادلات بین‌المللی گفت: در حال حاضر شاهد یک جنگ اقتصادی با شدت بالا هستیم که آمریکا علیه کشور‌ها و به‌ویژه چین آغاز کرده است. اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی علیه کالا‌های چینی، برخلاف تعرفه‌های ۱۵ تا ۳۰ درصدی که برای برخی کشور‌های دیگر در نظر گرفته شده، نشان‌دهنده فشار و اقدام استراتژیک آمریکا برای مهار توسعه اقتصادی چین است.

وی افزود: به نظر می‌رسد ۲ استراتژی متفاوت میان چین و آمریکا در حال پیگیری است. آمریکا به دنبال تحمیل سیاست‌های استراتژیک خود از طریق فشار اقتصادی است و چین مسیر توسعه به سمت غرب را با پروژه «یک کمربند، یک جاده» دنبال می‌کند. این پروژه در حال اجرا است و می‌تواند تهدیدی جدی برای آمریکا به حساب آید. اعمال تعرفه‌ها به عنوان یک جنگ اقتصادی، در واقع تلاشی است برای جلوگیری از نفوذ اقتصادی چین.

مقدمه‌ای بر یک رویارویی گسترده‌تر

کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به تجربه خود از مذاکرات با مقامات چینی گفت: در جلسه‌ای با معاون وزیر خارجه چین شنیدم که ایشان بیان کرد وقتی به فروشگاه‌های آمریکا می‌رود، مشاهده می‌کند حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد کالا‌ها چینی هستند و این موضوع به معنای موفقیت استراتژی اقتصادی چین است. آمریکایی‌ها برای مهار این نفوذ اقتصادی اقدام به تعرفه‌های سنگین کردند، اما این اقدام به نظر مقدمه‌ای بر یک رویارویی گسترده‌تر خواهد بود.

وی با اشاره به تبعات اقتصادی اعمال تعرفه‌های ۱۰۰ درصد برای اقتصاد داخلی آمریکا گفت: در حال حاضر بیش از ۶ تا ۷ تریلیون دلار از سهام شرکت‌های آمریکایی به دلیل این اقدامات سقوط کرده و دولت آمریکا نیز به دلیل اختلافات داخلی و تعطیلی فعالیت‌ها، در حالت تعلیق قرار دارد. این شرایط می‌تواند منجر به سونامی اقتصادی در آمریکا شود.

کنعانی‌مقدم درباره تغییرات در نظام ارزی جهانی گفت: برای اولین بار در تاریخ، یوان چین توانسته در مبادلات تجاری از دلار پیشی بگیرد و به عنوان ارز اصلی مبادلات تجاری مورد استفاده قرار گیرد. این تغییر نشان‌دهنده تلاش کشور‌ها برای کاهش وابستگی به دلار است. به عنوان نمونه، روسیه به هند اعلام کرده در معاملات نفتی از یوان استفاده کند. به این ترتیب، دلار در حال کاهش نقش خود در نظام مالی جهانی است و چین از طریق خرید اوراق قرضه آمریکا، تسلط قابل توجهی بر اقتصاد این کشور پیدا کرده است. ورود این اوراق به بازار عملاً می‌تواند آمریکا را با بحران اقتصادی مواجه کند و آمریکایی‌ها کاملاً نسبت به این موضوع حساس هستند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره تبعات سنگین اقدامات اقتصادی دونالد ترامپ اظهار کرد: با وجود اینکه ترامپ به عنوان یک تاجر شناخته می‌شود، تصمیمات اقتصادی او نشان‌دهنده اشتباهات و حماقت‌های اقتصادی نیز بود. اقدامات وی در جنگ اقتصادی با چین، نوعی خودکشی اقتصادی محسوب می‌شود، چراکه استراتژی آمریکا در این مسیر با ریسک بالایی همراه است.

آینده نظم جهانی و جایگاه ایران

کنعانی‌مقدم تحلیل خود را درباره آینده نظم جهانی ادامه داد و گفت: این جنگ میان دو قدرت برتر دنیا، یعنی آمریکا و چین، در حال شکل‌دهی به یک جنگ هژمونیک است. در این روند، قدرت شرق نوین شامل چین، روسیه، هند و ایران، جایگاه مهمی پیدا کرده‌اند و این در مقابل آمریکا قرار دارد. ایران با داشتن منابع انرژی و معادن، یکی از عناصر حیاتی این ائتلاف جدید است. اگر ایران جایگاه خود را در این معادلات پیدا نکند، ممکن است در مناقشات شرق و غرب متضرر شود.

وی افزود: ما باید با دوستان استراتژیک خود، که دارای هماهنگی راهبردی با ما هستند، روابط نزدیک‌تری برقرار کنیم و قدرت داخلی خود را افزایش دهیم. این اقدام به ما امکان می‌دهد در چانه‌زنی‌ها و معادلات آینده، جایگاه مناسبی داشته باشیم و از فرصت‌های اقتصادی بهره‌مند شویم. اگر نتوانیم در این قطب‌بندی جدید حضور فعال داشته باشیم، احتمالاً متضرر خواهیم شد، زیرا میدان نبردی که کشور‌های قدرتمند تعریف می‌کنند، منطقه خاورمیانه است و ممکن است جنگ‌افروزی‌های جدیدی شکل بگیرد.

کنعانی‌مقدم در پاسخ به پرسشی درباره تلاش آمریکا برای مسدودسازی مسیر‌های تأمین انرژی مورد نیاز چین گفت: آمریکا در حال برنامه‌ریزی برای ضربه زدن به نیاز‌های انرژی چین است و ممکن است از طریق فشار‌ها و تحریم‌ها یا حتی اقدامات نظامی، ایران را وارد اردوگاه خود کند یا آن را مهار کند. این اقدامات بخشی از استراتژی آمریکا برای حفظ دسترسی به منابع انرژی و کنترل بازار جهانی است.

وی با اشاره به چشم‌انداز ژئوپلیتیکی افزود: آقای برژینسکی در سال ۱۹۹۰ پیش‌بینی کرده بود که آمریکا در سال ۲۰۲۰ نیازمند حدود پنج میلیون بشکه نفت روزانه است تا اقتصاد خود را حفظ کند. در حال حاضر مشاهده می‌کنیم که آمریکا از منابع عربستان و عراق برای تأمین نفت استفاده می‌کند. این نشان می‌دهد اقتصاد آمریکا شدیداً به منابع نفتی مجانی وابسته است و ممکن است از قدرت نظامی برای تصاحب منابع انرژی بیشتر بهره ببرد.

قطب‌بندی‌های جدید اقتصادی و استراتژیک؛ فرصت سازی برای ایران

به گفته کنعانی‌مقدم، در این شرایط، ایران باید با دقت جایگاه خود را در معادلات جدید جهانی تعیین کند. قطب‌بندی‌های جدید اقتصادی و استراتژیک فرصت‌های قابل توجهی برای ایران فراهم می‌کند. با حضور فعال و برنامه‌ریزی دقیق، کشور می‌تواند از فرصت‌های اقتصادی بهره‌مند شود و نقش مؤثری در نظم نوین جهانی ایفا کند. اگر در این مسیر موفق عمل نکنیم، ممکن است تحت تأثیر تنش‌ها و جنگ‌های احتمالی بین قدرت‌های شرق و غرب قرار بگیریم.»

وی در پایان تاکید کرد: تحولات اخیر نشان می‌دهد که جنگ اقتصادی میان آمریکا و چین نه تنها مسائل اقتصادی و تجاری، بلکه معادلات امنیتی و ژئوپلیتیکی منطقه‌ای و جهانی را نیز تحت تأثیر قرار داده است. ایران با موقعیت راهبردی خود، هم از نظر انرژی و منابع طبیعی و هم از نظر موقعیت ژئوپلیتیکی، می‌تواند از این تغییرات به نفع توسعه اقتصادی و قدرت منطقه‌ای خود بهره‌مند شود.

انتهای خبر/191540/